Stowarzyszenie [Współczesnych] Kompozytorów Polskich (1925–1945)
Iwona Lindstedt
Narodziny

Adam Wieniawski,
Pierwsze stowarzyszenie
kompozytorów polskich,
„Muzyka” 1925, nr 6
Za datę założycielską pierwotnej organizacji kompozytorów polskich trzeba uznać 11 czerwca 1925 roku. W ów czwartek, przypadający na Święto Bożego Ciała, Tadeusz Joteyko, Stanisław Niewiadomski, Piotr Rytel i Adam Wieniawski odwiedzili o godzinie piątej po południu siedzibę Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego przy ulicy Sienkiewicza 8. Przybyli, by przedstawić urzędującemu Komitetowi WTM z prezesem księciem Włodzimierzem Czetwertyńskim, dyrektorem Piotrem Maszyńskim, mecenasami Emilem Waydlem i Stefanem Berezą, profesorami Michałem Biernackim, Feliksem Starczewskim oraz panem Brusendorffem na czele, inicjatywę powołania do życia nowego stowarzyszenia. Po zaprezentowaniu szczegółowego regulaminu i przeprowadzeniu dyskusji, Komitet bez cienia wątpliwości, jednomyślnie i w atmosferze serdeczności wyraził zgodę na utworzenie przy WTM autonomicznej jednostki – „Sekcji Współczesnych Kompozytorów Polskich”.
To symboliczne wydarzenie zapoczątkowało długą drogę, którą przebyła Sekcja, zanim po II wojnie światowej stała się fundamentem dla utworzenia Związku Kompozytorów Polskich. Wobec utraty archiwalnej dokumentacji rekonstrukcja tego procesu musi opierać się na źródłach pośrednich. Niniejszy esej nie wyczerpuje całej problematyki – dokładniejsza analiza historii protoplasty współczesnego Związku wymagałaby rozległej kwerendy w rozproszonych archiwach, wykraczającej poza ramy roku jubileuszowego. Przedstawiam zatem poniższy tekst w nadziei na kontynuację badań w przyszłości.
Adam Wieniawski,
Pierwsze stowarzyszenie
kompozytorów polskich,
„Muzyka” 1925, nr 6

Cele i założenia programowe

Członkowie pierwszego zarządu
Sekcji Współczesnych
Kompozytorów Polskich.
Od lewej u góry: Tadeusz Joteyko, Ludomir Michał Rogowski, Tadeusz Czerniawski, od lewej na dole: Ludomir Różycki, Stanisław Niewiadomski, Adam Wieniawski, pośrodku: Piotr Rytel;
źródło fotografii:
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Co zdecydowało o narodzinach Sekcji? W komentarzach następujących po ogłoszeniu informacji o jej utworzeniu odnajdujemy dwie główne przyczyny. Po pierwsze, decyzja ta wynikała z potrzeby zjednoczenia polskiego środowiska muzycznego. Zauważono bowiem, że dotychczasowy indywidualizm i koncentracja wyłącznie na własnych interesach hamowały rozwój polskiej muzyki jako całości. Po drugie, kompozytorzy zrozumieli, że „w jedności siła” i że brak współpracy prowadził do marginalizacji rodzimej twórczości. Celem stowarzyszenia było stworzenie jednolitej „szkoły narodowej”, popularyzacja polskiej muzyki oraz ochrona praw i interesów kompozytorów. Organizacja miała funkcjonować jako platforma wzajemnego wsparcia – zarówno moralnego, jak i materialnego. Miała także umożliwić nawiązywanie bliższych relacji między twórcami. Dążono do zmiany postrzegania polskiej muzyki, pragnąc wykreować „modę” na rodzimą twórczość, podobnie jak miało to miejsce w innych krajach europejskich. Sekcja miała reprezentować interesy kompozytorów wobec instytucji oficjalnych, prasy i dyrygentów, wzmacniając tym samym pozycję polskiej muzyki. Jej powstanie było próbą przełamania izolacji i „ciasnego egoizmu artystycznego”, które dotychczas utrudniały rozwój polskiej sceny muzycznej. W rezultacie Sekcja Współczesnych Kompozytorów miała stać się siłą napędową dla promocji i rozwoju polskiej muzyki, zarówno w kraju, jak i za granicą, jednocząc środowisko muzyczne wokół wspólnych celów i aspiracji [1].
Komentatorzy zauważyli ponadto, że data powstania Sekcji zbiegła się z dniem polskiego triumfu w Paryżu, kiedy to Wielka Opera otworzyła podwoje dla polskiej muzyki, a zaprezentowany program spotkał się z najwyższym uznaniem elity francuskiej publiczności. Miarą tego uznania był fakt, że prezydent Gaston Doumergue prosił, aby przedstawiono mu dyrygenta Emila Młynarskiego [2]. Ten pomyślny zbieg okoliczności dodatkowo wzmacniał nadzieję związaną z utworzeniem Sekcji. Była to decyzja przełomowa nie tylko pod względem formalnym. Jak podkreślał Stanisław Niewiadomski, powstanie Sekcji otwierało perspektywę lepszego dostrzeżenia obecności kompozytorów w polskim społeczeństwie oraz właściwego docenienia ich roli w kulturze narodowej [3]. Edward Wrocki pisał z kolei górnolotnie: „Bądźmy pewni, że nad naszym sponiewieranym życiem muzycznym, na koniec zajaśnieje słońce, którego promienie życiodajne otoczą opiekuńczo polską twórczość muzyczną. Wierzmy, że stowarzyszeni, tak dobrze znani ze swej pracy na polskiej niwie muzycznej, obronną ręką wyprowadzą muzykę rodzimą na szeroki trakt kultury, ku świetlanej przyszłości” [4].
Tymi znanymi postaciami byli, rzecz jasna, przede wszystkim założyciele. Gdy większe grono kompozytorów zebrało się 22 czerwca, ukonstytuowano pierwszy Zarząd. W jego skład weszli: Stanisław Niewiadomski – przewodniczący; Ludomir Różycki – wiceprzewodniczący; Piotr Rytel i Adam Wieniawski – sekretarze; Tadeusz Joteyko – skarbnik; Ludomir Michał Rogowski – archiwista i bibliotekarz; Tadeusz Czerniawski – gospodarz oraz Witold Maliszewski i Stanisław Kazuro – jako zastępcy członków Zarządu. Przyłączenie Stowarzyszenia do WTM jawiło się jako decyzja wielce pożądana, ze względów „na razie praktycznych, a także i poniekąd etycznych” [5], gdyż gwarantowało dostęp do lokalu i biblioteki. Postanowiono jednocześnie, że właściwa działalność rozpocznie się po letnich wakacjach.
Członkowie pierwszego zarządu
Sekcji Współczesnych
Kompozytorów Polskich.
Od lewej u góry: Tadeusz Joteyko, Ludomir Michał Rogowski, Tadeusz Czerniawski, od lewej na dole: Ludomir Różycki, Stanisław Niewiadomski, Adam Wieniawski, pośrodku: Piotr Rytel;
źródło fotografii:
Narodowe Archiwum Cyfrowe

Regulamin

Fragment Regulaminu
Sekcji Współczesnych Kompozytorów Polskich,
„Muzyka” 1925, nr 4
Najistotniejszym dokumentem założycielskim Sekcji pozostaje jej
Regulamin, który opublikowano w muzycznej prasie w poniższym kształcie [6]:
§1 Cele Sekcji są następujące:
a) Dążenie do zdobycia dla muzyki polskiej stanowiska jej należnego w kraju i zagranicą, oraz rozwinięcie odpowiedniej propagandy;
b) Wzajemne zbliżenie się oraz pomoc moralna wśród stowarzyszonych kompozytorów polskich.
§2 Dla osiągnięcia nadmienionych celów Sekcja obowiązana jest:
a) Rozpowszechniać jak najusilniej polską twórczość muzyczną w kościele, w instytucjach koncertowych. teatralnych, pedagogicznych, naukowych jako też w domach prywatnych wśród zawodowych sfer muzycznych w kraju i zagranicą;
b) Urządzać produkcje muzyczne różnego typu, koncerty i festiwale, poświęcone muzyce polskiej, odczyty i konkursy;
c) Informować społeczeństwo polskie i zagranicę o sprawach muzyki naszej;
d) Nawiązywać stosunki ze wszelkimi stowarzyszeniami, mogącymi ułatwić zadania Sekcji w kraju i zagranicą;
e) Wpływać na wydawców w sprawie rozpowszechniania utworów polskich kompozytorów;
f) Stać na straży praw autorskich swoich członków, dążyć do udoskonalenia tychże praw i wpływać na zawieranie jak najkorzystniejszych umów na terenie międzynarodowym.
§3 Fundusze Sekcji tworzą się ze stałych wkładek członków, z dochodów koncertowych, oraz z pomocy materialnej władz, instytucji i osób prywatnych. Funduszami tymi Sekcja rozporządza samodzielnie.
§4 Członkowie Sekcji dzielą się na rzeczywistych, wspierających i honorowych, Do pierwszych mogą należeć tylko muzycy polscy, uprawiający kompozycję zawodowo, do drugich wszyscy. którzy pragną popierać materialnie i moralnie rozwój muzyki polskiej. Członkami honorowymi mogą być osoby bardzo zasłużeni na niwie muzycznej; na propozycję zarządu mianuje ich Ogólne Zebranie.
§5 Opłata członków rzeczywistych i wspierających wynosi 24 zł. rocznie i może być rozłożona na raty. W wypadkach poszczególnych zarządowi przysługuje prawo częściowego lub całkowitego uwolnienia członków od opłaty. Wszyscy członkowie rzeczywiści muszą być obowiązkowo członkami Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, dokąd wnoszą składki oddzielnie. Członkowie honorowi wolni są od opłat. Bilet członkowski daje prawo do bezpłatnego wstępu na wszystkie koncerty i zebrania, urządzane staraniem Sekcji.
§6 Kandydat na członka rzeczywistego składa deklarację. podpisaną przez dwu członków rzeczywistych i uiszcza jednocześnie wpisowe w· kwocie 3 zł. Kandydat na członka wspierającego płaci takież wpisowe i składa deklarację podpisaną przez dwu członków bez różnicy kategorii. W obu wypadkach o przyjęciu decyduje zarząd większością głosów.
§7 Nieregularne uiszczanie wkładek pociąga za sobą upomnienie ze strony zarządu a ewentualnie i wykluczenie członka z Sekcji. Postępowanie naganne lub szkodliwe dla Sekcji czy też Towarzystwa Muzycznego, podlega tej samej dyscyplinie. W tym drugim wypadku, przysługuje członkowi odwołanie się do Ogólnego Zebrania.
§8 Zarząd Sekcji, wybierany spośród członków rzeczywistych przez Ogólne Zebranie na dwa lata, składa się z siedmiu członków i dwóch zastępców, a rozdział poszczególnych czynności między członkami zarządu należy do tegoż kompetencji. Działalność zarządu rozciąga się na wszystkie sprawy artystyczne i administracyjne Sekcji i obejmuje obowiązek utrzymywania kontaktu z Komitetem Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. Posiedzenia zarządu są ważne przy obecności co najmniej 4 członków, a w tej liczbie prezesa lub jego zastępcy. Uchwały zapadają prostą większością głosów, a w razie ich równości rozstrzyga głos przewodniczącego. Do atrybucji zarządu należy też rozstrzyganie sporów pomiędzy członkami Sekcji.
§9 Komisja rewizyjna składa się z trzech członków bez różnicy kategorii, wybieranych przez Ogólne Zebranie na dwa lata Komisja ta sprawdza corocznie rachunki i stan posiadania Sekcji i przedstawia Ogólnemu Zebraniu odnośne sprawozdania.
§10 Ogólne Zebranie zwyczajne zwołuje zarząd raz do roku, nadzwyczajne w razie nagłej potrzeby. Do zadań Ogólnego Zebrania należy:
a) Wybór przewodniczącego zebrania.
b) Wybór zarządu i komisji rewizyjnej.
c) Przyjmowanie wszelkich sprawozdań.
d) Rozstrzyganie wniosków zarządu lub wniosków członków rzeczywistych, podanych do wiadomości zarządu co najmniej na 15 dni przed pierwszym terminem Ogólnego Zebrania.
Decydujące prawo głosu na Ogólnych Zebraniach mają członkowie rzeczywiści, członkom zaś wspierającym przysługuje jedynie prawo głosu doradczego. Uchwały zapadają prostą większością głosów z wyjątkiem decyzji o zlikwidowaniu Sekcji, do czego niezbędną jest większość 3/4 głosów. Zebranie Ogólne jest ważne przy obecności wszystkich członków. W razie niestawienia sią wymaganej ilości członków, wyznacza sią powtórne Ogólne Zebranie, ważne bez względu na ilość obecnych.
Fragment Regulaminu
Sekcji Współczesnych Kompozytorów Polskich,
„Muzyka” 1925, nr 4

Od Sekcji do Stowarzyszenia

Informacja o koncercie,
„Kurier Warszawski" 1926, nr 16 (16 stycznia), wyd. poranne
9 września 1925 roku rozesłano do wszystkich polskich kompozytorów zaproszenia zawierające szczegółowe informacje o warunkach przystąpienia do Sekcji. Elementem zachęcającym miały być karty członkowskie uprawniające do wolnego wstępu na wszystkie koncerty organizowane przez SWKP [7]. Do Karola Szymanowskiego – najważniejszej postaci polskiej muzyki współczesnej, która nie uczestniczyła w założeniu Sekcji – list podobnej treści wysłany został już wcześniej, 31 sierpnia. Podpisany przez Niewiadomskiego i Wieniawskiego, zawierał znamienną frazę: „W przekonaniu, że cele sekcji odpowiadają całkowicie dążeniom każdego kompozytora polskiego, wyrażamy nadzieję, że Sz. Pan, poznawszy regulamin Sekcji […], przychyli się do gorącego życzenia Zarządu i jako członek rzeczywisty przyjmie jak najrychlej udział w pracach Sekcji” [8].
Wszystko wskazuje na to, że Szymanowski nie zareagował od razu. Jego początkowa nieobecność mogła mieć związek z polemiką prasową, jaka rozegrała się między nim a Adamem Wieniawskim w kwietniu 1925 roku, bezpośrednio przed powołaniem Sekcji. Wieniawski postulował wówczas wprowadzenie swoistego protekcjonizmu kulturowego – zamknięcia Polski dla muzyki zagranicznej w celu wsparcia rodzimej twórczości, powoływał się na podobne tendencje we Francji i Rosji, przytaczając jako argument Odezwę Artystów Francuskich. Oskarżał Szymanowskiego o „niezrozumienie tego, co jest zadaniem muzyka prawdziwie polskiego" i promował własną ideę utworzenia „Wszechpolskiej Filharmonii Ludowej” [9]. Szymanowski w odpowiedzi (która mimo starań autora nie została wydrukowana) [10] zdecydowanie odrzucił te poglądy. Argumentował, że wielka sztuka narodowa może rozwijać się tylko „w atmosferze największej swobody”, przypominał, że Paryż był drugą ojczyzną Chopina, a kompozytorzy rosyjscy rozwinęli swój warsztat właśnie dzięki otwarciu na literaturę niemiecką. Swoje stanowisko podsumował wymownie: „Wolę osobiście świeże powietrze niż zaściankowy zaduch”.
Tymczasem ruszyła działalność artystyczna Sekcji. Przed inauguracyjnym koncertem, który odbył się 26 stycznia 1926 roku, mowę inauguracyjną wygłosił Cezary Jellenta, wpływowy intelektualista epoki młodopolskiej i ceniony teoretyk sztuki. W swoim wystąpieniu nakreślił filozoficzną wizję polskiej muzyki jako najgłębszego medium ekspresji narodowej – dziedziny sztuki zdolnej wyrazić to, co w innych formach pozostaje nieuchwytne. W jego interpretacji fenomen twórców takich jak Chopin dowodził, że autentyczna polska ekspresja muzyczna posiada potencjał światowy. Szczególnie przekonująco brzmiał apel Jellenty o samoświadomość własnej wartości artystycznej wobec wpływów zachodnich i odwagę w poszukiwaniu oryginalnego wyrazu. Kompozytorów zgromadzonych w Sekcji postrzegał jako spadkobierców wielkiej tradycji, na których spoczywa odpowiedzialność za przyszłość polskiej muzyki [11].
Koncert odbył się w konserwatorium. Wykonano kwartety smyczkowe Romana Statkowskiego i Ludomira Różyckiego oraz pieśni Stanisława Niewiadomskiego i Adama Wieniawskiego. Zasadniczo od samego początku działalność Sekcji spotykała się z pozytywnym odbiorem, choć nie była wolna od pewnych kontrowersji. Mateusz Gliński odniósł się do nich na łamach „Muzyki” [12]. Jednoznacznie popierał główne hasło Sekcji – „dążenie do zdobycia dla muzyki polskiej stanowiska jej należnego w kraju i zagranicą”, uznając je za słuszne i aktualne. Zauważał jednak, że do pierwotnie szlachetnej inicjatywy wkradły się elementy polemiczne, a szczególnie krytycznie odnosił się do sposobu, w jaki w dyskusjach zaczęto przeciwstawiać muzykę polską muzyce obcej. W jego opinii taka postawa prowadziła do „przesadnej apologetyki muzyki polskiej kosztem muzyki obcej”, a nawet do pojawienia się hasła tępienia tego, co obce – tendencji, z którą wielu mogło się nie zgodzić. Mimo tych zastrzeżeń Gliński bardzo pozytywnie oceniał praktyczne osiągnięcia Sekcji, podkreślając zjednoczenie większości polskich kompozytorów, opracowanie planu akcji koncertowej i wydawniczej oraz fakt, że stała się ona jedną z najbardziej dynamicznych organizacji muzycznych w Polsce.
Rozpoczęto organizowanie regularnych zebrań członków Sekcji i zaproszonych gości, odbywających się dwa razy w miesiącu. Ich celem było wzajemne zbliżenie kompozytorów polskich i prezentowanie w ścisłym gronie nowych utworów [13]. Przykładowo, 24 kwietnia, podczas czwartego takiego „zebrania towarzyskiego” w małej sali Filharmonii, członkowie i goście mieli usłyszeć szereg nowych utworów polskich kompozytorów: Feliksa Nowowiejskiego, Anny Marii Klechniowskiej, Mieczysława Sołtysa, Witolda Friemanna i Henryka Cylkowa. Wykonawcami byli Stefania Millerowa, Lucyna Robowska, Stanisław Zmigryder i Jan Dworakowski. Program urozmaicał występ Polskiej Kapeli Ludowej pod dyrekcją Stanisława Kazury, a Cezary Jellenta miał wygłosić „okolicznościowy, humorystycznie ujęty odczyt” [14].
Dynamika działań Sekcji znalazła wyraz nie tylko w regularnych spotkaniach, ale zaowocowała też transformacją organizacyjną. Już pod koniec 1926 roku „Muzyka” donosiła, że „w związku z koniecznością obrony praw autorskich, powstać ma niebawem Stowarzyszenie Kompozytorów Polskich, w którem obok dotychczasowych członków Sekcji, uczestniczyć będą: Karol Szymanowski, Grzegorz Fitelberg i inni” [15]. Chodziło zatem o włączenie do organizacji tych twórców, którzy nie brali udziału w jej założeniu, a stanowili istotną część polskiego środowiska kompozytorskiego – zbyt znaczącą, by można ją było pominąć, nawet jeśli reprezentowała odmienne poglądy estetyczne niż założyciele Sekcji.
Co znamienne, kilka miesięcy po wspomnianej polemice z kwietnia 1925 roku Wieniawski publicznie docenił pozycję artystyczną Szymanowskiego, którego nazwał „chlubą współczesnych symfonistów polskich”, choć zaznaczył jednocześnie, że podąża on być może zbyt ochoczo za „modą” zagranicznego modernizmu [16]. Ta opinia potwierdza, że mimo różnic estetycznych i światopoglądowych priorytetem dla środowiska stała się skuteczna reprezentacja wspólnych interesów. Ta zdolność do integracji ukształtowała fundament profesjonalnej solidarności kompozytorów w kolejnych latach.
Nową strukturę organizacyjną powołano do życia w styczniu 1927 roku, na mocy uchwały Ogólnego Zebrania. Wyłoniony Zarząd przyjął następujący kształt: Ludomir Różycki objął stanowisko prezesa, Karol Szymanowski i Tadeusz Joteyko pełnili funkcje wiceprezesów (przy czym ten drugi łączył ją z obowiązkami skarbnika), Adam Wieniawski został sekretarzem i skarbnikiem, zaś w charakterze członków działali: Grzegorz Fitelberg, Witold Maliszewski, Stanisław Niewiadomski, Ludomir Michał Rogowski i Piotr Rytel. Doniosłość tej transformacji podkreśliło oficjalne usankcjonowanie bytu prawnego organizacji – postanowieniem Komisarza Rządu na m.st. Warszawę z dnia 21 stycznia 1927 roku instytucja została formalnie zarejestrowana pod pełną nazwą Stowarzyszenie Współczesnych Kompozytorów Polskich [17]. Przy tej okazji uchwalony został nowy statut, przypuszczalnie bazujący częściowo na zapisach pierwotnego regulaminu Sekcji, ale niestety nie znamy dziś jego treści. Zamknęło to pierwszy etap rozwoju organizacji, otwierając jednocześnie nowy rozdział, w którym udoskonalona forma instytucjonalna umożliwiła dalsze poszerzenie zakresu działalności i zwiększenie jej skuteczności. Prawdopodobnie organizacja przeszła w latach międzywojennych przynajmniej jedną jeszcze restrukturyzację, gdyż postanowieniem Komisarza Rządu m.st. Warszawy z dnia 3 stycznia 1931 roku została wciągnięta do rejestru stowarzyszeń i związków pod nazwą Stowarzyszenie Kompozytorów Polskich [18].
Informacja o koncercie,
„Kurier Warszawski" 1926, nr 16 (16 stycznia), wyd. poranne

Struktura organizacyjna i władze

Dyplom poświadczający nadanie
członkostwa honorowego
Ignacemu Janowi Paderewskiego;
źródło: Archiwum Akt Nowych
Na przestrzeni okresu międzywojennego Stowarzyszenie przeszło, rzecz jasna, przez szereg zmian personalnych w swoich strukturach kierowniczych. Odzwierciedlały one w pewnym zakresie przemiany zachodzące w polskim środowisku muzycznym. Początkowo kierownictwo spoczywało głównie w rękach twórców starszego pokolenia, z czasem jednak do głosu dochodzili przedstawiciele młodszej generacji kompozytorów.
Na szczególną uwagę zasługuje długotrwałe zaangażowanie w prace organizacji Adama Wieniawskiego (1879–1950), który przez wiele lat pełnił funkcję sekretarza i wiceprezesa, a następnie, w latach 1935–1939, prezesa. Łączył te obowiązki z wieloma innymi – dość powiedzieć, że w 1936 roku, kiedy to został laureatem nagrody muzycznej miasta Warszawy, prasa przedstawiała Wieniawskiego także m.in. jako dyrektora WTM-u, wiceprezesa zarządu głównego ZAiKS-u, wiceprezesa Towarzystwa Szerzenia Sztuki Polskiej wśród Obcych oraz prezesa Rady Naczelnej Związku Szkół Muzycznych w Polsce [19]. Obdarzony wielkim talentem organizacyjnym Wieniawski był także pedagogiem i aktywnym krytykiem muzycznym, a pośród jego dokonań twórczych największe uznanie zdobywały opery (Megaë, Wyzwolony).
Stowarzyszenie było także oczkiem w głowie Tadeusza Joteyki (1872–1932), mocno dziś zapomnianego kompozytora szeregu utworów symfonicznych (np. Rapsodii polskiej, Suity tatrzańskiej, Szkiców morskich) i operowych (np. Zygmunt August, Królowa Jadwiga). Ten współzałożyciel, wieloletni skarbnik i wiceprezes organizacji przekazał jej w testamencie całą swoją bibliotekę. Gdy zmarł niespodziewanie latem 1932 roku w Cieszynie, Stowarzyszenie zawiązało specjalny komitet, który zajął się sprowadzeniem szczątków Joteyki do Warszawy i pochowaniem ich na Cmentarzu Powązkowskim [20].
Pośród członków Zarządu Stowarzyszenia przewija się także nazwisko Jana Adama Maklakiewicza (1899–1954), jako wieloletniego sekretarza generalnego, a następnie wiceprezesa. Ów laureat Państwowej Nagrody Muzycznej z 1932 roku (za Koncert wiolonczelowy), działał równolegle w Polskim Towarzystwie Muzyki Współczesnej (PTMW), pisał muzykę do filmów i dla teatru, był także aktywnym publicystą – stałym sprawozdawcą muzycznym „Kuriera Porannego” oraz organistą i kierownikiem chóru przy kościele Św. Krzyża w Warszawie. Właśnie ten chór zaśpiewał utwory Tadeusza Joteyki na uroczystości poświęcenia dedykowanego mu nagrobka, która odbyła się jesienią 1934 roku, a sam Maklakiewicz w imieniu władz SKP wygłosił wówczas okolicznościowe przemówienie [21].
Stosunek Karola Szymanowskiego do Stowarzyszenia wydaje się szczególnie skomplikowany. Z maja 1931 roku pochodzi informacja, że kompozytor od dłuższego czasu odmawiał udziału w pracach organizacji i tę rezygnację przyjęto do wiadomości, na co wskazuje pismo wystosowane przez ówczesnego wiceprezesa SKP, Eugeniusza Morawskiego [22]. Tymczasem już w październiku tego samego roku, po dymisji dotychczasowego zarządu, znalazł się pośród członków nowego, na którego czele stanął Stanisław Niewiadomski. Co ciekawe, obok przedstawicieli starszego pokolenia twórców – Felicjana Szopskiego i Tadeusza Joteyki – znaleźli się w nim młodzi zwolennicy Szymanowskiego: Piotr Perkowski, Michał Kondracki oraz dodekafonista Józef Koffler, co – podążając za komentarzami prasowymi – należy uznać za próbę zmiany polityki Stowarzyszenia. We władzach miały być bowiem reprezentowane „wszystkie dzisiejsze odłamy twórczości muzycznej polskiej” [23].
Następnie, w maju 1932 roku, podczas dorocznego Walnego Zgromadzenia prezesem wybrany został sam Szymanowski, co nastąpiło niemal bezpośrednio po przyjęciu jego dymisji ze stanowiska profesora Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Warszawie – gestu wykonanego po zwolnieniu z tej uczelni Grzegorza Fitelberga, Ludomira Różyckiego i Kazimierza Sikorskiego, pedagogów byłej Wyższej Szkoły Muzycznej. Wiadomo jednak, że gdy nadszedł czas wyborów, Szymanowski się wahał. „Dziś miałem list od Joteyki o nowym zarządzie (Wieniawski)” – pisał 26 maja 1932 roku do Grzegorza Fitelberga. „Przed tygodniem pisałem do Maklak.[iewicza], że nie zgadzam się na kandyd.[aturę] Wieniawskiego. Może wobec tego ustąpić w ogóle z zarządu i raz dać temu wszystkiemu pokój, jak myślisz?” [24]. Te wahania wynikały prawdopodobnie nie tylko z możliwej osobistej urazy wobec Wieniawskiego, ale też z różnic estetycznych między Szymanowskim a większością konserwatywnie zorientowanych członków Stowarzyszenia w kwestii kierunku rozwoju polskiej muzyki – podobnych do tych, które doprowadziły do konfliktu w Konserwatorium. Przyczyną mogła być także kosmopolityczna natura kompozytora, który jako artysta o międzynarodowej renomie miał inne priorytety niż działalność w organizacji o znaczeniu lokalnym.
Z uwagi na braki w dokumentacji pełne odtworzenie wszystkich składów osobowych Zarządu Stowarzyszenia na przestrzeni lat nie jest obecnie możliwe. Poniższe zestawienie obejmuje jedynie te, które dało się zrekonstruować na podstawie dostępnych źródeł pośrednich (głównie publikacji prasowych) we względnie kompletnym kształcie. Te personalne dane można uzupełnić o kilka wniosków wysnutych na podstawie rozproszonych informacji. Wiadomo na przykład, że w 1936 i 1938 roku Bolesław Woytowicz był delegatem Stowarzyszenia do jury Państwowej Nagrody Muzycznej, a zatem najpewniej był wówczas członkiem Zarządu. W analogicznej roli wystąpił w 1937 roku Michał Kondracki. Na łamach „Chóru”, miesięcznika redagowanego przez Jana Maklakiewicza, znajdujemy wzmiankę, że Mateusz Gliński „w ciągu szeregu lat pełnił obowiązki radcy prawnego Stow. Kompozytorów Polskich” [25]. Z kolei z listu Karola Szymanowskiego wnioskować można, że we wrześniu 1933 roku Gliński pełnił funkcję sekretarza Stowarzyszenia [26].
Dodajmy, że Stowarzyszenie nadało kilku zasłużonym kompozytorom członkostwo honorowe. W styczniu 1931 roku przypadło ono Ignacemu Janowi Paderewskiemu, a także Piotrowi Maszyńskiemu i Aleksandrowi Michałowskiemu [27], natomiast w maju 1932 roku członkami honorowymi zostali Stanisław Niewiadomski, Felicjan Szopski oraz Maurice Ravel, który gościł wówczas w Polsce [28]. Członkiem honorowym Stowarzyszenia został także w 1936 roku łużycki kompozytor Bjarnat Krawc [29].
[Przykładowe składy osobowe zarządów SKP z lat 1928–1935]
1928 (czerwiec)
Ludomir Różycki (prezes), Tadeusz Joteyko (wiceprezes i skarbnik), Emil Młynarski (wiceprezes), Adam Wieniawski (sekretarz), członkowie: Tadeusz Czerniawski, Witold Maliszewski, Stanisław Niewiadomski, Piotr Rytel, Karol Szymanowski
1931 (styczeń)
Ludomir Różycki (prezes), Tadeusz Joteyko (wiceprezes i skarbnik), Eugeniusz Morawski (wiceprezes), Adam Wieniawski (sekretarz generalny), członkowie: Karol Szymanowski, Stanisław Niewiadomski, Piotr Rytel, Witold Maliszewski i Roman Chojnacki
1931 (październik)
Stanisław Niewiadomski (prezes), Felicjan Szopski i Tadeusz Joteyko (wiceprezesi), Piotr Perkowski (skarbnik), Jan Maklakiewicz (sekretarz), członkowie: Józef Koffler, Karol Szymanowski, Mateusz Gliński, Michał Kondracki
1932 (maj)
Karol Szymanowski (prezes), Emil Młynarski (wiceprezes), Tadeusz Joteyko (wiceprezes i skarbnik), Jan Maklakiewicz (sekretarz), członkowie: Adam Wieniawski, Piotr Perkowski, Mateusz Gliński, Michał Kondracki i Kazimierz Sikorski
1933 (luty)
Adam Wieniawski (wiceprezes), Jan Maklakiewicz (sekretarz generalny)
1934 (kwiecień)
Emil Młynarski (prezes), Karol Szymanowski i Adam Wieniawski (wiceprezesi), Tadeusz Czerniawski (skarbnik), Jan Maklakiewicz (sekretarz), członkowie: Mateusz Gliński, Bolesław Woytowicz, Kazimierz Sikorski i Roman Palester
1935 (lipiec)
Adam Wieniawski (prezes), Jan Maklakiewicz i Karol Szymanowski (wiceprezesi), Anna Maria Klechniowska (skarbnik), Roman Palester (sekretarz)
Dyplom poświadczający nadanie
członkostwa honorowego
Ignacemu Janowi Paderewskiego;
źródło: Archiwum Akt Nowych

Działalność koncertowa i promocyjna
.png)
Informacja o koncercie,
„Rzeczpospolita” R.10, nr 38A
(8 lutego 1929)
Działalność koncertowa stanowiła jeden z fundamentalnych obszarów aktywności Stowarzyszenia Współczesnych Kompozytorów Polskich. Pierwsze „zebranie towarzyskie” członków przekształconej organizacji odbyło się 10 stycznia 1927 roku w sali kameralnej warszawskiej Filharmonii. Program wieczoru obejmował utwory fortepianowe Paderewskiego, Szymanowskiego i Wertheima w wykonaniu pianistki Jadwigi Erniczówny, nastrojowe pieśni Henryka Cylkowa zaprezentowane przez M. Kawałską, występ wokalny Janiny Sowilskiej, pokaz kunsztu harfowego Wrockiej oraz pogodne, popularne piosenki w interpretacji Marcelego Sowilskiego [30]. Na kolejnym zebraniu tego sezonu, 21 lutego, zaprezentowano Suitę góralską na fortepian Tadeusza Joteyki, preludia Stanisława Czapskiego oraz pieśni Anny Marii Klechniowskiej i Marcelego Popławskiego [31]. Godne uwagi jest także, że 11 kwietnia 1927 roku staraniem Stowarzyszenia zorganizowano w sali Konserwatorium wielki koncert współczesnej muzyki czeskiej [32]. Inicjatywa ta świadczyła o ambicjach rozwijania kontaktów międzynarodowych oraz wykraczania poza promocję wyłącznie rodzimej muzyki. W programie znalazło się trio Antonína Dvořáka, współczesne czeskie pieśni solowe i utwory fortepianowe, a także chóralne pieśni ludowe. Jeszcze w tym samym, 1927 roku, z okazji jubileuszu 40-lecia pracy artystycznej Stanisława Niewiadomskiego, zarząd SWKP zorganizował uroczysty wieczór, podczas którego wykonano szereg chóralnych, wokalnych i fortepianowych dzieł jubilata [33]. Pośród dorobku koncertowego Stowarzyszenia w 1928 roku warto wyróżnić wieczór poświęcony utworom dotąd niewykonywanym lub rzadko prezentowanym. Uczeń Józefa Śmidowicza Leon Boruński zagrał wówczas na fortepianie kilka swych własnych kompozycji, a śpiewak Brezy wykonał pieśni Adama Elertowicza [34].
W kolejnych latach międzywojennych działalność koncertowa Stowarzyszenia zyskiwała na dynamice i rozwijała się wielokierunkowo. Obok tradycyjnych „zebrań” – wieczorów muzycznych i licznych audycji, pojawiały się przedsięwzięcia o szczególnym charakterze. Taką inicjatywą był „konkurs muzyki tanecznej” zorganizowany w 1932 roku. Wyróżniał się on nowatorską formułą – był jawny i przyznawał równe nagrody wszystkim zakwalifikowanym kompozycjom, co eliminowało kontrowersje związane z hierarchizacją utworów. Z około dziesięciu nadesłanych prac osiem przedstawiono w sali Konserwatorium w wykonaniu zespołu tanecznego pani Ireny Mieczyńskiej, poprzedzając je merytoryczną prelekcją. Kompozytorami wybranych utworów byli: Henryk Cylkow, Łucja Drège-Schielowa, Tadeusz Joteyko, Józef Koffler, Michał Kondracki, Ilza [Sternicka]-Niekraszowa, Szymon Waljewski i Zofia Wróblewska. Nagrody – trzy statuetki z brązu, płaskorzeźba z głową Wagnera oraz książki i nuty – pochodzące od przyjaciół Stowarzyszenia zostały rozlosowane między uczestników przy aplauzie publiczności [35].
Co nie mniej ciekawe, w 1928 roku Stowarzyszenie Kompozytorów wraz z Towarzystwem Szerzenia Sztuki Polskiej Wśród Obcych współorganizowało ogłoszony przez Polski Komitet Olimpijski konkurs na utwory muzyczne inspirowane przez idee sportowe. Miał on związek z nadchodzącymi Igrzyskami IX Olimpiady w Amsterdamie i konkursami sztuki ogłaszanymi w ich ramach [36]. Niestety, wyłoniony przez krajowe jury polski utwór – marsz pt. Orzeł Biały autorstwa kompozytora ukrywającego się pod pseudonimem Kazimierz Kresowiak – przepadł potem z kretesem w olimpijskich zmaganiach, w przeciwieństwie do przesłanego na konkurs literacki Lauru Olimpijskiego Kazimierza Wierzyńskiego, który zdobył dla Polski złoty medal.
Prasa donosiła także o innych wyjątkowych wydarzeniach z życia Stowarzyszenia, w tym takich, które miały charakter przede wszystkim towarzyski. Przykładowo, gdy w 1935 roku, z okazji premiery swej opery Il Dibuk do libretta Renato Simoniego, Warszawę odwiedził Lodovico Rocca, Stowarzyszenie wydało na jego cześć „herbatkę” [37] w Sali Malinowej hotelu Bristol. Na szczególną uwagę zasługuje również „bal u kompozytorów" czy też koncert-bal, organizowany co najmniej dwukrotnie, w latach 1928 i 1929, w Salach Redutowych. Jak czytamy w prasie, program pierwszego z nich był wyjątkowo urozmaicony: „W części koncertowej Trio S. Malinowskiego [...], utwory fortepianowe H. Dorabialskiej (autorka), pieśni H. Dorabialskiej, J. A. Maklakiewicza, S. Malinowskiego i B. Wojtowicza [...] oraz improwizacje plastyczne z fragmentów dzieł T. Joteyki, L. Różyckiego i A. Wieniawskiego. [...] O godz. 12.30 rozpocznie się bal przy dźwiękach lubianego jazzu Kagana, z Cafe Italia. Podczas balu Divertissement choreograficzne układu p. baletmistrza Zajlicha, w wykonaniu artystek baletu opery warszawskiej, bar i kawiarnia kompozytorów, loteria fantowa i inne atrakcje. Tańce poprowadzi p. Zajlich” [38].
Formuła łącząca wydarzenie artystyczne z towarzyskim była zresztą, jak się wydaje, nieobca działalności Stowarzyszenia także w późniejszych latach. Wiadomo np., że w 1932 roku w „pałacu Philipsa” w Warszawie, przy ul. Mazowieckiej 9, odbywały się wieczory, których program rozpoczynał wykwintny koncert prezentujący twórczość polskich kompozytorów współczesnych w interpretacji wybitnych artystów. Po części muzycznej następował „cercle”, a około północy goście mogli podziwiać dodatkowe występy artystyczne z różnych dziedzin sztuki spokrewnionych z muzyką. Spotkania takie kończyły się zaś tańcami trwającymi do późnych godzin nocnych [39].
Ta wielowymiarowa działalność artystyczna i towarzyska służyła nie tylko promocji polskiej muzyki, ale również integracji środowiska kompozytorskiego oraz budowaniu pozytywnego wizerunku Stowarzyszenia w społeczeństwie.
Informacja o koncercie,
„Rzeczpospolita” R.10, nr 38A
(8 lutego 1929)

W obronie polskiego repertuaru operowego

Memoriał w sprawie opery polskiej,
„Kurier Polski” 1929,
nr 134 (17 maja)
Stowarzyszenie wykazywało się sporą aktywnością w działaniach na rzecz dobra polskiego życia muzycznego. Zaangażowało się między innymi w walkę o należyte miejsce dla rodzimej twórczości operowej. Kluczowym dokumentem w tej materii jest memorandum skierowane w maju 1929 roku do władz miejskich Warszawy, opublikowane w „Kurjerze Warszawskim” [40], a następnie przedrukowane w innych gazetach. W dokumencie tym kompozytorzy wskazywali, że Opera Warszawska, jako instytucja subsydiowana przez władze municypalne i państwo, powinna przede wszystkim reprezentować twórczość polską i czynić w tym kierunku najdalej idące starania.
Z ubolewaniem odnotowywano, że Opera Warszawska marginalizuje dzieła polskie – wprawdzie wprowadza je do repertuaru, lecz szybko zdejmuje z afisza, podczas gdy opery zagraniczne są forsowane nawet przy słabej frekwencji. Kompozytorzy odczuwali jako szczególnie dotkliwy fakt, że większość przedstawień polskich oper mogła się odbyć jedynie dzięki „upokarzającym godność kompozytorską, osobistym interwencjom autorów”. Co więcej, mimo przyznania przez rząd znacznej zapomogi na podtrzymanie repertuaru polskiego, dyrekcja nie wykorzystała tych środków zgodnie z przeznaczeniem.
W związku z powyższym Stowarzyszenie sformułowało pięć konkretnych postulatów: 1) Teatr Wielki powinien być przede wszystkim placówką reprezentującą polską twórczość operową, a nie przedsiębiorstwem kierującym się wyłącznie dochodowością; 2) co najmniej trzy z siedmiu tygodniowych przedstawień powinny być przedstawieniami oper polskich; 3) zakwalifikowana opera polska musi być wystawiona w ciągu roku; 4) każda opera polska powinna otrzymać najlepszą obsadę i oprawę; 5) dla oper polskich należy przeznaczać najlepsze dni tygodnia. Memorandum podpisali: Ludomir Różycki, Karol Szymanowski, Tadeusz Joteyko, Adam Wieniawski, Witold Maliszewski, Piotr Rytel, Stanisław Niewiadomski i Tadeusz Czerniawski.
Zaniepokojenie władz Stowarzyszenia pozostawało zapewne w związku z odejściem ze stanowiska dyrektora opery Emila Młynarskiego, co było m.in. skutkiem narastających konfliktów z krytykami i urzędnikami. Nie bez znaczenia był też narastający w owym czasie kryzys gospodarczy i zagrożenie likwidacji niektórych instytucji kultury. W związku z tym w 1931 roku Stowarzyszenie skierowało listy do władz Poznania i Lwowa z apelem o utrzymanie tamtejszych oper miejskich [41]. W pismach tych, sygnowanych przez Ludomira Różyckiego jako prezesa i Adama Wieniawskiego jako sekretarza, kompozytorzy postulowali zachowanie miejskich scen operowych, wskazując na wymowną dysproporcję: „Jeżeli na 60 milionów mieszkańców w Niemczech jest 90 teatrów operowych, a na 30 milionów Polaków mamy 4 teatry operowe, to zbytnią ich ilością poszczycić się nie możemy”. Argumentowano, że likwidacja choćby jednej placówki byłaby „wielką stratą i faktem świadczącym źle o naszych zamiłowaniach kulturalnych”. Stowarzyszenie ponownie zwracało uwagę na problem repertuaru, który „w lwiej części składa się z twórczości obcej, a mógłby i powinien być polski”. Krytykowało praktykę wystawiania oper polskich kompozytorów jedynie jako premier, które służą jako „atut w sprawozdaniu rocznym”, lecz nie są utrzymywane w stałym repertuarze. Argumentując, że subsydia pochodzące z podatków obywateli polskich powinny służyć dobru Polski, Stowarzyszenie prosiło o postawienie dyrekcjom oper dwóch warunków: wystawiania jak największej liczby wartościowych polskich oper oraz utrzymywania w repertuarze każdej opery polskiej, która odniosła sukces.
Memoriał w sprawie opery polskiej,
„Kurier Polski” 1929,
nr 134 (17 maja)

Spór o tantiemy i prawa autorskie

Obrona praw autorskich kompozytorów,
„Kurjer Polski” 1932, nr 327
Równie istotnym, jeśli nie najważniejszym obszarem działalności Stowarzyszenia była ochrona praw autorskich kompozytorów. Pierwsze kroki w tej materii podjęto już w 1925 roku, gdy Tadeusz Joteyko i Piotr Rytel w imieniu Sekcji Kompozytorów Polskich wręczyli posłowi Konopczyńskiemu, referentowi projektu ustawy o prawie autorskim, stosowny memoriał. Kompozytorzy postulowali w nim 50-letni (a nie 30-letni) termin ochrony praw autorskich od dnia śmierci twórcy. Stwierdzono też, że nie należy przyznawać „samoistnych praw” autorowi utworu literackiego, na podstawie którego powstało jakieś dzieło operowe czy baletowe, podobnie jak i libreciście [42]. Ustawę o prawach uchwalono 29 marca 1926 roku. Znalazł się w niej zapis o wygaśnięciu praw autorskich dopiero po 50 latach od śmierci twórcy. Jednak drugi postulat kompozytorów nie został uwzględniony, gdyż artykuł 8 zapewniał „prawa odrębne” twórcom „dzieł łącznych” [43].
W marcu 1927 roku Stowarzyszenie powierzyło Związkowi Autorów i Kompozytorów Scenicznych (ZAiKS, obecnie Stowarzyszenie Autorów ZAiKS) obronę praw swoich członków na terenie całej Rzeczypospolitej. Decyzja ta początkowo miała charakter próbny, jednak z czasem przekształciła się w długotrwałe rozwiązanie. Już rok później pojawiły się pierwsze głosy krytyczne wobec tej współpracy. Mateusz Gliński na łamach „Muzyki” [44] krytykował decyzję Stowarzyszenia o przedłużeniu umowy z ZAiKS-em na kolejne trzy lata. Według Glińskiego, oznaczało to rezygnację z postawienia obrony praw autorskich na racjonalnych podwalinach organizacyjnych i powierzenie odpowiedzialnej sprawy „agentowi”.
Głównym punktem konfliktu między Stowarzyszeniem Kompozytorów a ZAiKS-em, narastającym przez lata, był niesprawiedliwy system tantiemowy. ZAiKS stosował bowiem zasadę jednolitego szacowania utworów wyłącznie na podstawie czasu ich trwania, bez uwzględnienia kategorii czy obsady wykonawczej. W praktyce oznaczało to, że złożony fragment opery na głosy solowe, chóry i pełną orkiestrę wyceniany był identycznie jak popularna piosenka kabaretowa o tej samej długości. Gliński podkreślał, że w innych krajach funkcjonowały już wówczas bardziej sprawiedliwe rozwiązania. Przywoływał przykład szwajcarskiej organizacji „Gefa” z Zurychu, która w swojej tabeli repartycji brała pod uwagę zarówno czas trwania kompozycji, jak i liczbę wykonawców. Według tych obliczeń fragment opery mógłby być wyceniony nawet dziesięciokrotnie wyżej niż trwająca tyle samo popularna piosenka.
Problem systematycznie narastał, osiągając punkt kulminacyjny na początku lat 30. Kwestia zapewnienia muzyce poważnej w Polsce podstawowych warunków rozwoju poprzez obronę praw autorskich stała się niezwykle istotna. Dysproporcja w dochodach była uderzająca – Stowarzyszenie Kompozytorów otrzymało od ZAiKS-u z tytułu tantiem za cały rok 1931 zaledwie 18000 zł, podczas gdy ZAiKS, reprezentujący muzykę taneczną i kabaretową, uzyskał z tego samego tytułu aż 700000 zł. Indywidualne dochody członków Stowarzyszenia wahały się od 18 do 1000 zł rocznie – kwoty śmiesznie niskie w porównaniu z zarobkami twórców muzyki popularnej [45].
Sytuacja stała się nie do zaakceptowania, gdy ZAiKS wprowadził dodatkowe niekorzystne zmiany w systemie obliczania tantiem. Dotychczas dla określenia mnożnika minutowego dzielono ogólną sumę inkasa przez liczbę minut trwania utworów podlegających prawu autorskiemu. Po zmianach ZAiKS zaczął dzielić przez łączny czas trwania wszystkich wykonywanych utworów, co spowodowało znaczny spadek mnożnika (o około 40%). W konsekwencji tantiemy kompozytorów zmalały, natomiast zwiększyły się dochody ZAiKS-u, który zatrzymywał środki fikcyjnie przypadające kompozytorom takim jak Bach czy Chopin, których dzieła nie podlegały już ochronie prawnej.
W odpowiedzi na te praktyki Stowarzyszenie Kompozytorów wypowiedziało umowę z ZAiKS-em z dniem 23 stycznia 1933 roku. Aby wyjaśnić swoje stanowisko szerszej opinii publicznej, w listopadzie 1932 roku zorganizowano konferencję prasową [46]. Stowarzyszenie postulowało wprowadzenie zasad stosowanych w innych krajach europejskich, jak Austria, Niemcy czy Szwajcaria, gdzie muzyka poważna szacowana była dwa lub trzy razy wyżej niż muzyka lekka, a utwory na rozbudowane składy wykonawcze wyceniano kilkukrotnie wyżej niż dzieła solowe czy kameralne.
Po serii rozmów z przedstawicielami ZAiKS-u Stowarzyszenie zaproponowało zawarcie prowizorycznej umowy na nowych zasadach: ZAiKS miał płacić dodatek tantiemowy w wysokości 200% efektywnie przypadających tantiem oraz miesięczną kwotę 400 złotych tytułem udziału w tantiemach za utwory niepodlegające już ochronie. Po długotrwałych negocjacjach, 19 sierpnia 1934 roku Stowarzyszenie Kompozytorów Polskich na walnym zgromadzeniu podjęło decyzję o fuzji z ZAiKS-em w zakresie ochrony praw autorskich, co oznaczało likwidację własnej działalności w tym zakresie. Informację tę przekazał na specjalnej konferencji prasowej wiceprezes Adam Wieniawski [47].
Połączenie organizacji stanowiło przełomowy moment, dający nadzieję na bardziej zrównoważony system wynagradzania kompozytorów. Historia ta ukazuje trudny proces kształtowania się w Polsce ochrony praw autorskich twórców, zwłaszcza w kontekście odpowiedniego doceniania wartości artystycznej dzieł o różnym charakterze i wymagających różnego nakładu pracy. Spór między ZAiKS-em a SKP był w istocie dyskusją o fundamentalnych wartościach w kulturze – czy powinna ona podlegać wyłącznie prawom rynku, czy też należy uwzględniać inne kryteria, takie jak wartość artystyczna, nakład pracy i profesjonalne wykształcenie.
Obrona praw autorskich kompozytorów,
„Kurjer Polski” 1932, nr 327

Kryzysy wewnętrzne

Wręczenie Państwowej Nagrody Muzycznej
Janowi Adamowi Maklakiewiczowi,
1932. Stoją od lewej: Stanisław Niewiadomski, żona Jana Maklakiewicza, Tadeusz Joteyko, Jan Maklakiewicz, Mateusz Gliński, minister Janusz Jędrzejewicz, Witold Maliszewski, Bronisław Żongołłowicz, Karol Szymanowski, Władysław Zawistowski.
Równolegle z problemami zewnętrznymi Stowarzyszenie musiało mierzyć się z wyzwaniami wewnętrznymi. Jednym z nich była kontrowersja wokół procedury przyznawania prestiżowej Państwowej Nagrody Muzycznej, ustanowionej w grudniu 1928 roku przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, której pierwszym laureatem został Karol Szymanowski. W 1933 roku dwaj członkowie jury reprezentujący Stowarzyszenie – Piotr Perkowski i Michał Kondracki – demonstracyjnie opuścili obrady, protestując przeciwko metodom wyłaniania laureata. Z prac jury wycofał się również Piotr Rytel, a nagrodę przyznano czterema głosami pozostałych jurorów (w tym jednym oddanym korespondencyjnie) Eugeniuszowi Morawskiemu za balet Świtezianka, który konkurował z IV Symfonią Karola Szymanowskiego.
Wydarzenie to było jedynie wierzchołkiem góry lodowej – przypomnieniem znanego konfliktu między Morawskim a Szymanowskim, toczącego się wokół warszawskiego Państwowego Konserwatorium Muzycznego, o podłożu zarówno pokoleniowym, jak i artystycznym. Jednak źródła spektakularnego protestu młodych twórców wspierających Szymanowskiego sięgały jeszcze głębiej – do kontrowersji związanych z wydatkowaniem środków z Funduszu Kultury Narodowej przeznaczonych na publikację dzieł Ludomira Różyckiego i Piotra Rytla. Sprawa rozpoczęła się w 1928 roku, gdy Stowarzyszenie Kompozytorów Polskich otrzymało dotację w wysokości 40000 złotych na wydawnictwa muzyczne. 10000 złotych z tej puli przyznano Rytlowi na publikację jego dwóch utworów: Korsarza i Św. Jerzego. Podobne kwoty trafiły do Ludomira Różyckiego i Emila Młynarskiego, a pozostałe środki rozdzielono między Czesława Marka i Ludomira Rogowskiego.
Problem pojawił się w 1931 roku, gdy – mimo pobrania środków – nie ukazały się żadne nowe wydania. Fundusz Kultury Narodowej zaczął monitować Stowarzyszenie. Gdy wreszcie Rytel przedstawił wydane utwory, okazało się, że były to dzieła opublikowane już wcześniej, w latach 1926–1927. Sprawą zajął się walny zjazd Stowarzyszenia w maju 1931 roku. Według doniesień prasowych [48] rozważano wtedy, czy przekazać sprawę prokuratorowi, czy rozwiązać ją wewnętrznie. Wybrano drugą opcję, by uniknąć publicznego skandalu. W wyniku wewnętrznego dochodzenia Rytel dobrowolnie zwrócił w grudniu 1931 roku kwotę 3000 złotych. Co znaczące, podobny przypadek dotyczył Ludomira Różyckiego, który otrzymał 5000 złotych na publikację partytury Bolesława Śmiałego, także – jak się okazało – utworu wcześniej wydanego. Miał on zlecić wydrukowanie nowych okładek i umieścić w nich stare nuty z Lipska, przedstawiając je jako nowe wydanie. Po wykryciu nieprawidłowości Różycki zwrócił 1000 złotych i zobowiązał się do spłacenia pozostałej kwoty ratalnie.
Zarząd SKP uznał obie sprawy za zamknięte i przedstawił takie stanowisko Walnemu Zgromadzeniu 22 maja 1932 roku. Jednak 32-osobowe gremium jednomyślnie (przy jednym głosie wstrzymującym) odrzuciło wniosek dotyczący Rytla i nakazało powołanie specjalnej komisji śledczej. Zespół złożony z Wieniawskiego, Perkowskiego i Maklakiewicza przez kilka miesięcy badał sprawę, przesłuchując świadków i analizując dokumenty. Ostatecznie uznano Rytla winnym stawianych zarzutów. 6 lutego 1933 roku zarząd SKP, po zapoznaniu się ze sprawozdaniem komisji, podjął uchwałę o usunięciu kompozytora z listy członków, powołując się na artykuł 11 Statutu, stanowiący, że „członek, działający na szkodę Stowarzyszenia, lub dopuszczający się czynów uwłaczających czci wykluczony zostaje ze Stowarzyszenia” [49].
Informacja o wykluczeniu Rytla trafiła do prasy w lutym 1933 roku, wywołując znaczne poruszenie. Kontrowersje potęgował fakt, że Rytel miał zasiadać w jury Państwowej Nagrody Muzycznej jako reprezentant Konserwatorium Warszawskiego. Obok publikacji bezpardonowo krytycznych (ukazujących się zwłaszcza w tzw. prasie sanacyjnej) pojawiły się wówczas głosy w obronie kompozytora. Stanisław Piasecki na łamach „ABC” (dziennika związanego z ruchem narodowym) [50] sugerował, że wznowienie sprawy miało na celu wyeliminowanie Rytla z jury, a Stowarzyszenie stosuje podwójne standardy, przemilczając poważniejszą sprawę Różyckiego, co wskazywało na motywacje polityczne i personalne. Sam Rytel odpierał zarzuty, twierdząc, że są bezzasadne, a publikacje prasowe – oszczercze. 9 lutego publicznie ogłosił, że składa pozew przeciwko redaktorom „prasy czerwonej” [51].
Tego samego dnia do jury Państwowej Nagrody Muzycznej wpłynęło pismo Rytla z rezygnacją z funkcji jurora. Samo posiedzenie miało bardzo burzliwy przebieg. Jak później relacjonował Piotr Perkowski, do złożenia mandatów przez przedstawicieli SKP przyczyniło się głównie to, że pozostali członkowie jury (któremu przewodniczył Witold Maliszewski, a w skład którego wchodzili także Karol Stromenger, Franciszek Brzeziński i Stanisław Niewiadomski) z góry ustalili laureata i „przyznawali się, iż nie życzą sobie nic słyszeć ani wiedzieć o żadnych partyturach” [52]. W obliczu medialnego zamieszania SKP wydało oficjalne oświadczenie, opublikowane w kilku gazetach, przedstawiające chronologię wydarzeń i wyrażające ubolewanie z powodu upublicznienia sprawy [53].
Finał nastąpił 23 kwietnia 1933 roku, gdy odbyło się nadzwyczajne walne zgromadzenie członków SKP, mające rozstrzygnąć ostatecznie los Rytla. Mimo licznej obecności jego zwolenników, po 10 godzinach burzliwych obrad zebrani zdecydowaną większością poparli działania Zarządu. Wydawało się, że sytuacja kompozytora jest przesądzona. Jednak w przerwie obrad Rytel i jego stronnicy przeprowadzili intensywną kampanię, odwołując się do „uczucia humanitarnego” uczestników. Ta osobista interwencja przyniosła efekt – w ostatecznym głosowaniu, przy trzech głosach wstrzymujących się, zaledwie jednym głosem (14 do 13) zdecydowano o przywróceniu Rytla w prawach członka stowarzyszenia [54]. Wytoczone przez Rytla sprawy sądowe zostały umorzone, gdy pozwane gazety opublikowały przeprosiny.
Opisana historia wykroczyła zatem daleko poza pierwotną kwestię nieprawidłowości finansowych, stając się soczewką skupiającą napięcia w polskim środowisku kompozytorskim międzywojnia. Stanowi ona nie tylko świadectwo ówczesnego podejścia do kwestii etyki zawodowej i zarządzania publicznymi funduszami na kulturę, ale również ilustruje mechanizmy samoregulacji w środowisku kompozytorskim, złożone z gry zasad formalnych i osobistych więzi czy sympatii. Jak się wydaje, „sprawa Rytla” miała też wpływ na rezygnację Stowarzyszenia z prowadzenia własnego wydawnictwa. Zadania tego typu przejęło utworzone w 1930 roku Towarzystwo Wydawnicze Muzyki Polskiej, które odtąd otrzymywało z Funduszu Kultury Narodowej celowe dotacje [55].
Wręczenie Państwowej Nagrody Muzycznej
Janowi Adamowi Maklakiewiczowi,
1932. Stoją od lewej: Stanisław Niewiadomski, żona Jana Maklakiewicza, Tadeusz Joteyko, Jan Maklakiewicz, Mateusz Gliński, minister Janusz Jędrzejewicz, Witold Maliszewski, Bronisław Żongołłowicz, Karol Szymanowski, Władysław Zawistowski.

Schyłek okresu międzywojennego
Analiza międzywojennych dziejów Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich na podstawie źródeł pośrednich, szczególnie materiałów prasowych, wskazuje na wyraźne osłabienie w drugiej połowie lat 30. zarówno zainteresowania mediów działalnością organizacji, jak i jej własnej aktywności promocyjnej. Podczas gdy szczegółowe dane o działalności pod szyldem SKP można było bez trudu odnaleźć w materiałach prasowych z lat wcześniejszych, to w drugiej połowie dekady stają się one rzadkością. Przeważają natomiast wzmianki o obecności przedstawicieli Stowarzyszenia w rozmaitych gremiach jurorskich (w tym jury Nagrody Państwowej), komitetach honorowych rozmaitych wydarzeń kulturalnych oraz podczas uroczystości rocznicowych i żałobnych (np. po śmierci Emila Młynarskiego w 1935 roku i Karola Szymanowskiego w roku 1937). Odnotować należy także zaangażowanie reprezentantów organizacji w projektowaną w 1935 roku nowelizację prawa autorskiego. Wystąpili oni wówczas z odezwą dotyczącą praw kompozytorów w kinematografii dźwiękowej, protestując przeciw zbyt niskim tantiemom dla twórców muzyki filmowej w Polsce (0,3–0,4% wpływów kasowych) w porównaniu z zagranicą (1–4%). Obawiali się również, że nowa ustawa nie zapewni należytej ochrony praw autorskich, postulując, by kompozytorzy po sprzedaży utworu producentowi nadal otrzymywali wynagrodzenie tytułu z publicznych pokazów [56].
Jedną z prawdopodobnych przyczyn malejącego zainteresowania Stowarzyszeniem było rosnące zaangażowanie kompozytorów, zwłaszcza młodszego pokolenia, w działalność Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. W pracach tej utworzonej w 1924 roku polskiej sekcji Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej uczestniczyli już wcześniej liczni twórcy równocześnie działający w Stowarzyszeniu Kompozytorów – Karol Szymanowski, Emil Młynarski i Mateusz Gliński, obecni w nim niemal od początku, a także Jan Maklakiewicz, Piotr Perkowski czy Kazimierz Sikorski [57]. Trzeba jednak zauważyć, że od 1935 roku PTMW wyraźnie wzmogło swoją działalność: utworzono w jego strukturach trzy sekcje (wydawniczą, prasową i koncertową), zapoczątkowano cykl regularnych audycji prezentujących współczesną twórczość oraz nawiązano ścisłą współpracę z Towarzystwem Wydawniczym Muzyki Polskiej, umieszczając siedzibę PTMW w jego lokalu [58]. Wszystkie te inicjatywy miały na celu nie tylko propagowanie muzyki współczesnej, ale nade wszystko promocję polskich utworów na arenie międzynarodowej [59]. Kompozytorzy coraz większą wagę zaczęli przywiązywać do międzynarodowego uznania – szans wykonania utworów podczas festiwali MTMW czy uczestnictwa w międzynarodowych jury. PTMW, dzięki swej międzynarodowej orientacji, dawało kompozytorom dostęp do tych możliwości. Okres międzywojenny zwieńczył zresztą spektakularny sukces polskiej sekcji MTMW – zorganizowanie w kwietniu 1939 r. w Warszawie i Krakowie XVII międzynarodowego festiwalu, które stanowiło symboliczne ukoronowanie wysiłków na rzecz wprowadzenia rodzimej muzyki do światowego obiegu.
Kontynuacja w warunkach konspiracji

Organizatorzy konspiracyjnego życia muzycznego.
Od lewej: Edmund Rudnicki, Bronisław Rutkowski, Piotr Perkowski;
źródło fotografii: Narodowe Archiwum Cyfrowe
W obliczu niemieckiej okupacji, gdy oficjalna działalność polskich stowarzyszeń kulturalnych została zawieszona, rozpoczął się wyjątkowy rozdział w historii SKP. Podczas pierwszego Zjazdu Kompozytorów w 1945 roku Piotr Perkowski podkreślał, że funkcjonowanie Stowarzyszenia „kontynuowały także inne organizacje związane z życiem muzycznym” [60]. Zakres ich działań wykraczał poza kwestie nurtujące przedwojenne środowisko kompozytorskie i obejmował całokształt wielokierunkowo zorganizowanej kultury muzycznej w okupowanej Warszawie.
Wiadomo, że koordynacją tego obszaru zajmowały się struktury państwa podziemnego, zwłaszcza Dział Kultury Delegatury Rządu kierowany przez Stanisława Lorentza. Sam Lorentz zaznaczał, że „poszczególne zespoły nie działały w oderwanych ugrupowaniach fachowych, lecz stanowiły elementy jednolitej akcji, kierowanej przez podziemne władze polskie” [61]. Na terenie Warszawy funkcjonowały dwa główne ośrodki muzyczne – jeden pod kierownictwem Edmunda Rudnickiego, drugi prowadzony przez kompozytora Piotra Perkowskiego.
Inicjatywa koordynowana przez Perkowskiego zrodziła się w środowisku artystów skupionych wokół kawiarni „Lira” przy ul. Szpitalnej 5, która już od 1939 roku pełniła rolę punktu informacyjnego i samopomocowego dla muzyków [62]. Miejsce to służyło także jako węzeł konspiracyjnej sieci komunikacyjnej. Od momentu, gdy działalność Perkowskiego zyskała oficjalne wsparcie Delegatury Rządu, otrzymywał on za pośrednictwem Lorentza lub Edmunda Rudnickiego stałe dyrektywy oraz pomoc finansową.
Komórka konspiracyjna, którą koordynował Perkowski (ps. doktor Puławski), przyjęła kolegialny model funkcjonowania i objęła system specjalistycznych komisji. Według jego relacji [63] pierwszą z nich była Komisja Odbudowy Opery, w skład której wchodzili: on sam, Zygmunt Latoszewski, Konstanty Regamey, Bolesław Woytowicz, Edward Bender, Zbigniew Turski i, od r. 1943, Jerzy Waldorff. Drugą była Komisja Koncertowa i Pośrednictwa Pracy, skupiająca Perkowskiego, Romana Padlewskiego, Bendera, Latoszewskiego, Aleksandra Grankego i Jadwigę Hennert. W ramach tej komisji działały dwie sekcje: Sekcja Koncertów Domowych (Mirosław Dąbrowski, Maria Ogilbianka, Padlewski, Norbert Karaskiewicz) oraz Sekcja Koncertów Rady Głównej Opiekuńczej (Perkowski, Stanisław Kazuro, Henryk Rydzewski oraz, od 1943 r., Waldorff). Trzecią komisją była Komisja Szkolnictwa Muzycznego, której członkami byli Perkowski, Stefan Śledziński, Wiktor Bregy, Padlewski, Faustyn Kulczycki i Józef Lasocki. Czwartą – Komisja Odbudowy Filharmonii Warszawskiej z udziałem Perkowskiego, Padlewskiego, Turskiego, Latoszewskiego, Regameya, Walerego Rudnickiego i J. Hennert. Piątą strukturą była Organizacja Rady Muzycznej, w której działali Perkowski, Padlewski, Kulczycki, Edmund Rudnicki, Wojciech Smyk, Lasocki, Regamey oraz Jadwiga Hennert jako sekretarz. Krystyna Kopeczek-Michalska wspomina jeszcze o istnieniu „komisji wydawniczej” (Tadeusz Ochlewski, Edmund Rudnicki i Bronisław Rutkowski) oraz „komisji repertuaru muzycznego dla zespołów partyzanckich” [64], którą tworzyli Bronisław Rutkowski i Stefan Śledziński, współpracujący z kompozytorami takimi jak Jan Ekier, Witold Lutosławski, Andrzej Panufnik czy Roman Palester.
Działalność Edmunda Rudnickiego (ps. „Konopka”), przed wojną dyrektora muzycznego Polskiego Radia, była od 1942 roku związana z Sekcją „RA” Departamentu Informacji (DI) Delegatury Rządu na Kraj, którą upoważniono do działania na terenie całej Polski. Zespół Rudnickiego nie tylko opracowywał plany i przygotowywał programy audycji, zamawiając do nich teksty, ale także kupował płyty i konieczny sprzęt. Po pewnym czasie zaczęto organizować tajne koncerty i konkursy, na których przewidziane były nagrody dla kompozytorów i wraz z prawykonaniem nagrodzonych utworów. Główne obszary działalności Rudnickiego, obejmowały – jak podaje Lorentz – dokumentację strat polskiej kultury muzycznej, organizację tajnych koncertów, pomoc poszkodowanym muzykom (szczególnie pochodzenia żydowskiego, jak np. Zdzisław Górzyński czy Władysław Szpilman), organizację bojkotu oficjalnych niemieckich wydarzeń muzycznych oraz wsparcie dla organizacji konspiracyjnych w zdobywaniu sprzętu radiowego i papieru dla prasy podziemnej [65].
Wszystkie te struktury i zakresy działania, niezależnie od szczegółowej rekonstrukcji okupacyjnej działalności muzycznej w Warszawie, można interpretować jako adaptację przedwojennych celów Stowarzyszenia Kompozytorów do warunków konspiracyjnych. Przykładowo, zarówno tajna, jak i jawna działalność koncertowa realizowała zapisany w pierwszym, cytowanym powyżej Regulaminie Sekcji, obowiązek „urządzania produkcji muzycznych”. Wszelkie działania wydawnicze i nagraniowe przyporządkować można pierwotnemu celowi „rozpowszechniania utworów polskich kompozytorów”, a pomysły i prace na rzecz przyszłej odbudowy życia muzycznego można wpisać w postulat „dążenia do zdobycia dla muzyki polskiej stanowiska jej należnego”. Zasadę „wzajemnego zbliżenia się oraz pomocy moralnej wśród stowarzyszonych” realizowały z kolei różnorodne inicjatywy pomocowe.
Organizatorzy konspiracyjnego życia muzycznego.
Od lewej: Edmund Rudnicki, Bronisław Rutkowski, Piotr Perkowski;
źródło fotografii: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Inicjatywy artystyczne i wzajemna pomoc

Program koncertu charytatywnego
Rady Głównej Opiekuńczej,
1943
Z kompozytorskiego punktu widzenia, jednym z najistotniejszych aspektów życia zawodowego w warunkach wojennych była kontynuacja pracy twórczej, która stawała się przejawem oporu wobec wyniszczającej polityki okupanta. Struktury konspiracyjne wspierały te twórcze wysiłki. Jedną z kluczowych inicjatyw w tym zakresie był cykl „Koncertów twórczości wojennej”. Krystyna Kopeczek-Michalska wskazuje Rudnickiego jako pierwotnego ich pomysłodawcę, a Ochlewskiego – wspieranego przez Perkowskiego i Rutkowskiego – jako głównego organizatora. Pierwszy koncert odbył się w grudniu 1941 roku w mieszkaniu Ochlewskiego przy ul. Hożej 58, a ostatni wiosną 1944 roku w domu Stanisława Wiśniewskiego przy ul. Boduena 4 [66]. W ramach cyklu wykonywano po raz pierwszy utwory powstałe podczas okupacji. Prezentowano m.in. dzieła kompozytorów takich jak: Grażyna Bacewicz (Sonata na fortepian, Sonata na skrzypce solo, duety skrzypcowe, II Kwartet smyczkowy), Stefan Kisielewski (Suita na skrzypce i fortepian, 6 preludiów i fug na fortepian, Sonata na klarnet solo), Witold Lutosławski (Wariacje na temat Paganiniego), Konstanty Regamey (Pieśni perskie i Kwintet) oraz utwory Artura Malawskiego, Romana Padlewskiego, Romana Palestra, Piotra Perkowskiego, Witolda Rudzińskiego, Zbigniewa Turskiego, Stanisława Wiechowicza, Kazimierza Wiłkomirskiego, Wawrzyńca Żuławskiego i innych. Gdy konspiracyjna działalność koncertowa w Warszawie została rozszerzona poprzez współpracę z Radą Główną Opiekuńczą (RGO), dochodziło także do wykonań rodzimej muzyki współczesnej przeznaczonej na większe obsady. Dzięki temu zabrzmiała m.in. Uwertura tragiczna i I Symfonia Andrzeja Panufnika pod dyrekcją kompozytora oraz Divertimento na orkiestrę smyczkową Witolda Rudzińskiego. Ów bogaty dorobek kompozytorski czasu okupacji charakteryzował się specyficznymi właściwościami. „Pomimo różnorodności talentów” – jak pisał we wspomnieniach Konstanty Regamey – wspólne było „odcięcie się od modnych przed wojną stylów, odwrócenie się od zbyt radykalnych eksperymentów, nawet pewien nawrót do romantycznych elementów, a przy tym wybitna rezerwa stosunku do aktualnych tematów, do programowego przetwarzania w dźwięki otaczających wydarzeń” [67].
Według „Sprawozdania finansowego ZKP” przedstawionego przez Adama Wieniawskiego na Zjeździe Kompozytorów w 1945 roku, w okresie konspiracyjnym prowadzona była tajna kasa, przez którą przeszło ponad 200000 złotych. Środki te pochodziły z dobrowolnych, mniejszych i większych ofiar od osób prywatnych oraz od różnych przedsiębiorstw. Ze względów bezpieczeństwa nie prowadzono jednak formalnej księgowości, a przyjmowanie i wydatkowanie kwot odbywało się na podstawie kwitów, które po sprawdzeniu komisyjnym były niszczone [68].
Ta powojenna „rekonstrukcja z pamięci” pozwala zauważyć, że początkowym celem gromadzenia funduszy była pomoc dla najbardziej potrzebujących kompozytorów, muzyków lub ich rodzin. W późniejszym okresie pomoc ta przybrała formę zamówień na dzieła teoretyczno-muzyczne, które miały wypełnić najpilniejsze potrzeby w polskiej literaturze. O rodzaju zamawianego dzieła oraz wyborze autora decydowano w trybie komisyjnym. System ten pozwalał na połączenie pomocy materialnej dla twórców z dbałością o rozwój polskiej kultury muzycznej.
Dodajmy, że Biuro Informacji i Propagandy Armii Krajowej realizowało akcję polegającą na przesyłaniu drogą konspiracyjną do Londynu mikrofilmów z wyselekcjonowanymi utworami napisanymi podczas okupacji. W ten sposób „wyeksportowano” m.in. rękopis Sonaty na 2 skrzypiec i fortepian Romana Palestra, gdzie został wydany pod kryptonimem „Modrzew”, a także rękopiśmienną partyturę II Kwartetu smyczkowego Romana Padlewskiego, którego autor skrył się pod pseudonimem „R Kasztan”.
A na koniec warto wspomnieć, że mocno stymulującą kompozytorów inicjatywą struktur polskiego państwa podziemnego koordynujących polskie życie muzyczne pod okupacją były wspomniane już konkursy umożliwiające stworzenie wielu wartościowych utworów patriotycznych. Kluczową postacią w ich organizacji był Bronisław Rutkowski, działający pod pseudonimem „Korycki” w sekcji muzycznej przy Komendzie Głównej AK. Najbardziej znaczący był konkurs zorganizowany przez Biuletyn Informacyjny Komendy Głównej Armii Krajowej w 1942 roku. W jego ramach pierwszą nagrodę zdobyła Szturmówka skomponowana przez Jana Ekiera do słów Stanisława Ryszarda Dobrowolskiego, który pisał pod pseudonimem „Goliard”. Utwór ten szybko zyskał ogromną popularność w środowiskach konspiracyjnych, stając się jedną z najbardziej rozpoznawalnych pieśni okresu okupacji. W tym samym konkursie drugą nagrodę przyznano marszowi Naprzód do boju żołnierze o niezidentyfikowanym autorstwie muzyki, a równorzędną drugą nagrodę otrzymała także pieśń Do broni, Polacy skomponowana przez Zygmunta Ziółka. Zwycięskie utwory opublikowano w kwietniu 1943 roku w zbiorze Pieśni z bojów, a w lipcu w Śpiewniku domowym, którego strona tytułowa była sprytnym kamulfażem, by ukryć także hymn Jeszcze Polska nie zginęła oraz inne tradycyjne polskie pieśni [69].
Inicjatywy podejmowane w konspiracji służyły nie tylko bieżącym potrzebom, lecz także – jak już wspomniano – kształtowały podstawy przyszłej organizacji życia muzycznego w Polsce. Co jednak najważniejsze, działalność konspiracyjnych struktur muzycznych stworzyła pomost między przedwojennymi tradycjami Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich a powojenną rzeczywistością. Zachowana mimo dramatycznych okoliczności wojennych ciągłość programowa i artystyczna stała się fundamentem dla powołania w 1945 roku Związku Kompozytorów Polskich, który w nowych warunkach politycznych podjął na nowo misję zainicjowaną przez warszawskich kompozytorów w pamiętny dzień Bożego Ciała 1925 roku.
Program koncertu charytatywnego
Rady Głównej Opiekuńczej,
1943

Przypisy
[1] Adam Wieniawski, Pierwsze stowarzyszenie kompozytorów polskich („Sekcja współczesnych kompozytorów polskich"), „Muzyka" 1925, nr 6, s. 221–224.
[2] Stanisław Niewiadomski, Ż życia muzycznego. Czyżby data historyczna?, „Warszawianka” 1925, nr 162 (14 czerwca), s. 4.
[3] Ibidem.
[4] Edward Wrocki, Chwila przełomowa dla rozwoju muzyki polskiej. Pierwsze stowarzyszenie kompozytorów polskich, „Wiadomości Muzyczne” 1925, nr 4 (lipiec), s. 105–107.
[5] Adam Wieniawski, Pierwsze stowarzyszenie..., op. cit., s. 222.
[6] Zob. Edward Wrocki, op. cit.
[7] Sekcja Współczesnych Kompozytorów Polskich, „Kurier Polski” 1925, nr 284 (26 października), s. 5.
[8] Sekcja Kompozytorów Współczesnych Polskich do Karola Szymanowskiego w Warszawie, 31 sierpnia 1925 r., w: Karol Szymanowski, Korespondencja. Tom 2: 1920–1926, cz. 2, opr. Teresa Chylińska, Kraków 1994, s. 360.
[9] Adam Wieniawski, Z muzyki, „Rzeczpospolita” 1925, nr 104 (16 kwietnia), s. 6.
[10] Zob. Odpowiedź p. Adamowi Wieniawskiemu, w: Karol Szymanowski, Pisma. T. 1, Pisma muzyczne. Wydanie drugie. Przejrzała i uzupełniła Teresa Chylińska, Kraków 2018, s. 171–175.
[11] Cezary Jellenta, Patrzmy w świt! Przemówienie inauguracyjne na I-ym koncercie Sekcji Współczesnych Kompozytorów Polskich, „Wiadomości Muzyczne” 1926, nr 11, s. 40–42.
[12] Mateusz Gliński, Impresje muzyczne, „Muzyka” 1926, nr 2, s. 71–72.
[13] Sekcja współczesnych kompozytorów polskich, „Kurier Warszawski – dodatek poranny” 1926, nr 16 (16 stycznia), s. 2.
[14] Z sekcji współczesnych kompozytorów polskich, „Kurier Warszawski – dodatek poranny” 1926, nr 109 (21 kwietnia), s. 4.
[15] „Muzyka” 1926, nr 11–12, s. 634.
[16] Adam Wieniawski, Nasi kompozytorowie. Karol Szymanowski, „Rzeczpospolita” 1925 nr 281 (13 października), s. 7.
[17] „Dziennik Urzędowy Komisarjatu Rządu na M. Stoł. Warszawę” 1927, nr 10 (9 lutego) = nr 1227.
[18] „Warszawski Dziennik Wojewódzki dla Obszaru m.st. Warszawy” 1931, nr 17 (30 kwietnia), s. 141.
[19] (jam.), Adam Wieniawski, „Kurier Poranny” 1936, nr 311 (8 listopada), s. 8.
[20] Jan Maklakiewicz, Św. P. Tadeusz Joteyko, „Kurier Poranny” 1932, nr 334 (1 grudnia), s. 6.
[21] Poświęcenie nagrobka ś.p. Tadeusza Joteyki, „Kurier Warszawski: wydanie wieczorne” 1934, nr 305 (5 listopada), s. 4.
[22] Stowarzyszenie Kompozytorów Polskich do Karola Szymanowskiego w Warszawie, 28 maja 1931 r., w: Karol Szymanowski, Korespondencja. Tom 3: 1927–1931, cz. 3, opr. Teresa Chylińska, Kraków 1997, s. 562.
[23] „Śpiewak” 1931, nr 105, s. 136.
[24] Karol Szymanowski do Grzegorza Fitelberga w Warszawie, 26 maja 1932 r., w: Karol Szymanowski, Korespondencja. Tom 4: 1932–1937, cz. 1, opr. Teresa Chylińska, Kraków 2002, s. 195.
[25] Dział organizacyjno-prawny, „Chór” 1935, nr 5, s. 1.
[26] Karol Szymanowski do Laurence Kozkowej–Van Isterdaël w Nowym Sączu (na adres Leonii Gradstein), 29 września 1933 r., w: Karol Szymanowski, Korespondencja. Tom 4: 1932–1937, cz. 2, opr. Teresa Chylińska, Kraków 2002, s. 24.
[27] „Nowy Dziennik” 1931, nr 7 (7 stycznia), s. 6.
[28] Zob. Ze stowarzyszenia kompozytorów polskich, „Kurier Poranny” 1932, nr 151 (1 czerwca), s. 4; „Orkiestra” 1932, nr 2, s. 52.
[29] „Śpiewak” 1936, nr 1, s. 10.
[30] Tel, Ze Stow. Współczesnych Kompozytorów Polskich, „Epoka” 1927, nr 19 (20 stycznia), s. 6.
[31] Koncert Stow. Kompozytorów Polskich, „Gazeta Warszawska Poranna” 1927, nr 51 (21 lutego), s. 4.
[32] Wielki koncert muzyki czeskiej w Warszawie, „Express Poranny” 1927, nr 97 (7 kwietnia), s. 5.
[33] Jubileusz prof. Niewiadomskiego, „Polak-Katolik” 1927, nr 270 (28 listopada), s. 4.
[34] „Kurier Warszawski” 1928, nr 313 (11 listopada), s. 20.
[35] St. Niewiadomski, Konkurs polskiej muzyki tanecznej, „Kurier Polski” 1932, nr 111 (22 kwietnia), s. 4.
[36] Muzyka polska na IX Olimpiadzie, „Kurier Wileński” 1928, nr 30 (8 lutego), s. 5.
[37] Zob. Ludovico Rocca w Warszawie, „Polska Zbrojna; pismo codzienne” 1935, nr 143 (25 maja), s. 6.
[38] Karnecik balowy. „Bal u kompozytorów polskich”, „Rzeczpospolita” 1928, nr 49 (16 lutego), s. 7.
[39] Stowarzyszenie Kompozytorów Polskich, „Echo Muzyczne” 1932, nr 4, s. 6.
[40] Memoriał w sprawie opery polskiej, „Kurier Warszawski – wydanie poranne” 1929, nr 134 (17 maja), s. 8.
[41] Obszerne cytaty z listu opublikowane zostały np. w „Kurjerze Poznańskim” (Kompozytorzy polscy o operze, „Kurier Poznański – wydanie wieczorne” 1931, nr 128 (19 marca), s. 10) oraz na łamach lwowskiej „Chwili” (O utrzymanie opery, „Chwila” 1931, nr 4307 (22 marca), s. 11).
[42] O prawa autorskie kompozytorów, „Polska Zbrojna” 1925, nr 342 (13 grudnia), s. 8.
[43] Ustawa z dnia 29 marca 1926 r. o prawie autorskiem, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19260480286 (dostęp: 12.06.2025).
[44] Mateusz Gliński, Impresje muzyczne, „Muzyka” 1928, nr 1, s. 22–25.
[45] Zob. Minuta symfonii równa minucie szlagieru kabaretowego, „ABC” 1932, nr 349 (1 grudnia), s. 4; Zatarg kompozytorów z Zaiksem o należne tantiemy, „Express Poranny” 1932, nr 330 (7 listopada,) s. 7.
[46] Obrona praw autorskich kompozytorów, „Kurier Polski” 1932, nr 327 (26 listopada), s. 8.
[47] Połączenie związków autorskich, „Kurier Warszawski” 1934, nr 275 (6 października ), s. 7.
[48] Zob. Afera np. prof. Rytla w świetle faktów, „Express Poranny” 1933, nr 41 (10 lutego), s. 6.
[49] Zob. Niewyjaśniające wyjaśnienie Stowarzyszenia Kompozytorów w sprawie prof. Rytla, „ABC” 1933, nr 47 (13 lutego 1933), s. 4.
[50] Stanisław Piasecki, Wszystko na jaw. Sprawa nagrody muzycznej, prof. Rytla i L. Różyckiego, „ABC” 1933, nr 43 (9 lutego), s. 6.
[51] Zob. Walka o państwową nagrodę muzyczną i sprawa prof. P. Rytla, „Kurjer Polski” 1933, nr 41 (10 lutego).
[52] Piotr Perkowski, Dlaczego złożyłem mandat członka jury Państwowej Nagrody Muzycznej, „Wiadomości Literackie” 1933, nr 9 (19 lutego).
[53] Np. Wyjaśnienie w sprawie prof. Piotra Rytla, „Kurier Poranny” 1933, nr 43 (12 lutego), s. 5; Niewyjaśniające wyjaśnienie Stowarzyszenia Kompozytorów w sprawie prof. Rytla, op. cit.
[54] Jan Maklakiewicz, Jak wygląda rehabilitacja prof. P.Rytla, „Kurjer Poranny” 1933, nr 114 (26 kwietnia), s. 6.
[55] Zob. Pierwsze Sprawozdanie Funduszu Kultury Narodowej 1 III 1928/1 IV 1931, Warszawa 1931.
[56] Nowelizacja prawa autorskiego, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1935, nr 4, s. 61.
[57] Zob. Beata Bolesławska-Lewandowska, Sto lat Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, 1924–2024, https://ptmw.art.pl/esej-100-lat-ptmw (dostęp: 12.06.2025).
[58] Działalność Polskiego Tow. Muzyki Współczesnej, „Muzyka” 1936, nr 1-6, s. 65.
[59] Zarys działalności Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, „Muzyka Współczesna” 1936, nr 1, s. 3.
[60] Protokół z otwarcia Zjazdu Kompozytorów, 30 VIII 1945, Archiwum ZKP, sygn. PL_1084_AZKP_002_001_k.004.
[61] Stanisław Lorentz, W Muzeum i gdzie indziej, w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939–1945, t. 1, Warszawa 1970, red. S. Lorentz, s. 23.
[62] Krystyna Kopeczek-Michalska, Jawne i tajne życie koncertowe w Warszawie w latach okupacji hitlerowskiej. „Muzyka,” 1970, nr 3, s. 48.
[63] Piotr Perkowski, Muzyka pod okupacją, maszynopis z 1980 r. przechowywany w WTM. Jego treść została opublikowana w pracy Stanisława Lorenza pt. W Muzeum i gdzie indziej, op. cit., a także w tomie II albumu Warszawa 1939–1945. Okupacyjne losy muzyków, red. Katarzyna Naliwajek-Mazurek, Andrzej Spóz, Warszawa 2015, s. 136–137.
[64] K. Kopeczek-Michalska, op. cit., s. 48–49.
[65] Zob. S. Lorentz, op. cit.
[66] K. Kopeczek-Michalska, op. cit., s. 60.
[67] Zob. Konstanty Regamey, Muzyka polska pod okupacją niemiecką, „Horyzonty. Miesięcznik poświęcony sprawom kultury. Ilustrowane pismo polskie na emigracji – bezpartyjne i apolityczne” 1946, nr 1–2. Przedruk w: Warszawa 1939–1945. Okupacyjne losy muzyków, op. cit., s. 62–65.
[68] Załącznik nr 4. Sprawozdanie finansowe ZKP, Archiwum ZKP, sygn. PL_1084_AZKP_002_001_k.039.
[69] Zob. Wspomnienie Stefana Kisielewskiego, w: Warszawa 1939–1945. Okupacyjne losy muzyków, op. cit., s. 255.

Oddziały Terenowe ZKP
Warszawski Oddział ZKP
Oddział Warszawski ZKP
Zarząd
2015–2017
Prezes - Sławomir Czarnecki
Wiceprezes - Władysław Słowiński
Sekretarz - Anna Ignatowicz-Glińska
Skarbnik - Edward Sielicki
Członek Zarządu - Dariusz Przybylski
2017–2019
Prezes – Sławomir Czarnecki
Wiceprezes – Dariusz Przybylski
Sekretarz – Anna Ignatowicz-Glińska
Skarbnik – Artur Cieślak
Członek Zarządu – Artur Żuchowski
2019–2023
Prezes - Sławomir Czarnecki
Wiceprezes - Anna Ignatowicz-Glińska
Sekretarz - Artur Żuchowski
Skarbnik – Artur Cieślak
Członek Zarządu – Jan Oleszkowicz
Jarosław Siwiński, jako dyrektor artystyczny festiwalu "Warszawskie Spotkania Muzyczne"
2023–2025
Sławomir Czarnecki – prezes
Anna Ignatowicz -Glińska – wiceprezes
Filip Matuszewski – sekretarz
Artur Cieślak – skarbnik
Edward Sielicki – członek Zarządu,
Jarosław Siwiński, jako dyrektor artystyczny festiwalu "Warszawskie Spotkania Muzyczne"
2015:
22 września odbył się koncert muzyki na akordeon, skrzypce i saksofon. Wykonano kompozycje Alicji Gronau, Miłosza Bembinowa, Benedykta Konowalskiego, Dariusza Przybylskiego, Bartosza Kowalskiego, Krzysztofa Baculewskiego, Rafała Stradomskiego, Jerzego Bauera, Zbigniewa Bagińskiego i Edwarda Sielickiego. Postawiliśmy na młodych wykonawców, którzy pełni zaangażowania przedstawili program na bardzo wysokim poziomie. W ostatnim koncercie brali udział Karolina Mikołajczyk - skrzypce, Wojciech Psiuk - saksofon oraz Paweł Janas i Iwo Jedynecki - akordeon. Koncert cieszył się znakomitą frekwencją.
2016:
Oddział Warszawski zorganizował tradycyjnie koncert w ramach "Warszawskiej Jesieni". 20 września w Kościele Ewangelicko-Reformowanym. Wykonano kompozycje Bartosza Kowalskiego, Hanny Kulenty, Jana Oleszkowicza, Dariusza Przybylskiego, Artura Żuchowskiego, Anny Ignatowicz-Glińskiej, Aldony Nawrockiej i Romualda Twardowskiego. Wykonawcami byli D. Kaczmarek - wiolonczela, L.Lorent - perkusja, Kaja i Piotr Majoor - skrzypce i trąbka, T. Woźniak - trąbka i R. Szlaużys – organy.
W dniach 25 września - 23 października Oddział Warszawski współorganizował, kierowany przez już wiele lat przez dr Alicję Matracką-Kościelny, XVII Festiwal "Muzyczne konfrontacje", który miał miejsce w Stawisku, Podkowie Leśnej i w Warszawie. Zgodnie z asłem Festiwalu "Inspiracje-Inwencje-Interpretacje" ideą było zwrócenie uwagi na wzajemne inspiracje i oddziaływanie kompozytorów współczesnych z kompozytorami różnych epok. W ramach pięciu koncertów wykonano utwory polskich kompozytorów: Krzysztofa Pendereckiego, Jerzego Kornowicza, Wojciecha Kilara, Sławomira Czarneckiego, Macieja Małeckiego, Krzesimira Dębskiego, Piotra Mossa, Marcina Łukaszewskiego, Jakuba Szafrańskiego i Henryka Mikołaja Góreckiego. Wystąpili m.in. Kwartet Prima Vista z Piotrem Palecznym i Jerzym Kornowiczem, Opium String Quartet z Jadwigą Rappe, Kwartet Camerata z Krzysztofem Herdzinem, a także zespół ProModern. Festiwal miał także wydźwięk wspomnieniowy o Bohdanie Pocieju, który był wieloletnim patronem i duszą Festiwalu.
2017:
18 września w siedzibie Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w Warszawie odbył się koncert z cyklu "Muzyczne Pory Roku - Jesień".
Prawykonano utwory Down Dariusza Przybylskiego, Ściana Płaczu (The Kotel) Jana Oleszkowicza, Trio na altówkę, wiolonczelę i fortepian Weroniki Ratusińskiej-Zamuszko oraz Mazurek krzyczańsko-żabiczański (alla passacaglia rustica), Mazurek jackowski (kulawy) i Mazurek nasielski (oberek) Edwarda Sielickiego. Utwory zabrzmiały w wykonaniu znakomitych kameralistów: altowiolisty Lecha Bałabana, skrzypka Jana Bałabana, wiolonczelisty Macieja Mazurka oraz pianisty Krzysztofa Sowińskiego. Koncert dofinansowano ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Muzyka”.
2 grudnia w siedzibie Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w Warszawie odbył się koncert z cyklu "Muzyczne Pory Roku - Zima", zorganizowany przez Oddział Warszawski ZKP dzięki wsparciu Ministwrstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dariusz Przybylski (organy Hammonda) i Leszek Lorent (perkusja) wykonali utwory Aleksandra Kościowa, Stanisława Moryto, Andrzeja Krzanowskiego, Dariusza Przybylskiego, Sławomira Czarneckiego i Eunho Changa.
2018
27 września w warszawskiej siedzibie Polskiego Wydawnictwa Muzycznego odbył się koncert "Jesień 2018” z cyklu "Muzyczne Pory Roku”. Zaprezentowano utwory polskich kompozytorów współczesnych, takich jak Miłosz Bembinow, Artur Cieślak, Wojciech Łukaszewski, Pawel Łukaszewski i Artur Żuchowski. Ponadto prawykonano 5 preludiów Zbigniewa Bagińskiego. Utwory zabrzmiały w interpretacji znakomitych wykonawców: sopranistki Anny Mikołajczyk-Niewiedział oraz pianistów Marcina Tadeusza Łukaszewskiego i Julii Samojło. Koncert, będący imprezą towarzyszącą 61. Międzynarodowemu Festiwalowi Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień”, dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Muzyka”.
3 grudnia w siedzibie PWM odbył się kolejny koncert z cyklu "Muzyczne Pory Roku - Zima", organizowany przez Oddział Warszawski ZKP. W interpretacji pianisty Marcina Łukaszewskiego wysłuchaliśmy utworów R. Twardowskiego, Zb. Bargielskiego, J. Bauera, K. Baculewskiego, A. Ignatowicz-Glińskiej, Wł. Słowińskiego, J. Kornowicza, P. Mossa, Sł. Zamuszko, M. Borkowskiego. Prawykonał również swoje najnowsze Preludia geometryczne (nr 3 i 4).
XXXII Festiwal "Warszawskie Spotkania Muzyczne" odbył się w dniach 12-19 maja. Zorganizowano 8 koncertów i konferencję muzykologiczną "Kompozytorzy polscy a Paryż w latach 1918-1939”, w ramach której wygłoszono 10 referatów. W programie koncertowym znalazły się utwory 9 kompozytorów epok dawnych, oraz 21 utworów współczesnych, w tym 6 prawykonań, a także intermedialny koncert-spektakl Kawalerów Błotnych.
Na przełomie 2018/2019 roku zorganizowano kolejny XVIII Festiwal "Muzyczne konfrontacje", którego dyrektorem od lat jest dr Alicja Matracka. Festiwal wpisywał się w obchody 100-lecia odzyskania Niepodległości, stąd w jego programie znalazła się tylko muzyka polska. Festiwal rozpoczął się uroczystym koncertem 14 października na warszawskim Ursynowie, we współpracy z Urzędem Dzielnicy Ursynów z udziałem Ursynowskiej Orkiestry Kameralnej. Dalsze 5 koncertów kameralnych zaplanowano w Muzeum Iwaszkiewiczów w Stawisku. Były to: recital skrzypcowy nieznanych utworów polskich kompozytorów przełomu XIX i XX wieku, recital pianisty K. Radziwonowicza z polską muzyką XX wieku, koncert muzyki najnowszej w wykonaniu M. Łukaszewskiego, oraz koncert najmłodszych kompozytorów - laureatów konkursów kompozytorskich.
Z okazji jubileuszu 50-lecia pracy twórczej Sławomira Czarneckiego w wielu ośrodkach w kraju odbyły się liczne koncerty symfoniczne i kameralne z jego muzyką.
2019
XXXIII Festiwal "Warszawskie Spotkania Muzyczne" odbył się w dniach 11-17 maja. Zaplanowano 7 koncertów i panel dyskusyjny "N. Boulanger a polscy kompozytorzy XX wieku”. Festiwal charakteryzował się zwiększoną prezentacją polskich kompozytorów współczesnych - 27 kompozytorów, w tym było 8 prawykonań, do których też trzeba dodać 10 prawykonań miniatur w cyklu Aforyzjada do słów K. Bilicy. Odbył się jeszcze koncert muzyki rozrywkowej z piosenkami-przebojami 10 kompozytorów polskich. Na Festiwalu zaprezentowano także 3 utwory współczesnych kompozytorów zagranicznych i 5 utworów kompozytorów epok dawniejszych.
W ramach Festiwalu "Warszawska Jesień” 26 września odbył się koncert z cyklu "Muzyczne pory roku - Jesień". Zespół VOCORE w Kościele Seminaryjnym wykonał kompozycje J.Bauera, R,Twardowskiego, P.Łukaszewskiego, Zb.Bagińskiego, A.Ignatowicz-Glńskiej, Sł.Zamuszko, M.Bembinowa, B.Kowalskiego, A.Nawrockiej, J.Szafrańskiego i Sł.Czarneckiego.
20 października zorganizowano koncert z okazji 90. urodzin Romualda Twardowskiego we współpracy z chórem Filharmonii Częstochowskiej pod dyr. Janusza Siadlaka w Bazylice Św.Krzyża w Warszawie. Wykonano kompozycje chóralne Jubilata.
Wraz z Fundacją Spotkania Muzyczne i we współpracy z Muzeum A. i J. Iwaszkiewiczów w Stawisku zrealizowano XIX Festiwal "Konfrontacje muzyczne" z tematem przewodnim "Wokół Szymanowskiego - inspiracje i interpretacje”. Program obejmował 7 wydarzeń – 4 koncerty, 2 spotkania literackie i wystawa archiwaliów Muzealnych, które odbyły się w dniach 10, 16, 24 listopada i 1 grudnia. Wykonano wówczas kompozycje K.Szymanowskiego, A.Tansmana, R.Palestra, G.Bacewicz, W.Lutosławskiego, I.Friedmana, I.J.Paderewskiego, E.Młynarskiego, Z Noskowskiego, a także W.Kilara, M.Małeckiego, B.Kowalskiego. Wystąpili m.in. J.Freszel, P.Pławner, P.Sałajczyk, Kwartet Polonika, Ravel Piano-Duo, oraz aktorzy M.Warzecha i Zb.Zamachowski.
2020
34. Festiwal "Warszawskie Spotkania Muzyczne", przeniesiony na sierpień, skromniejszy ze względu na pandemię, składał się z czterech koncertów – pierwszy w wykonaniu Tria Bastarda z improwizowaną muzyką dawną, drugi w wykonaniu Hashtag Ensemble we współpracy z z ośrodkiem kompozytorów berlińskich, gdzie prawykonano kompozycje J.Domagały, W.Błażejczyka, D. Przybylskiego, J. Siwińskiego, A. Kacy, G.Naether'a, T.Gerwin”a i L.Voigtlander'a. Trzeci w wykonaniu Zespołu Mikołajczyk-Jedynecki Duo z kompozycjami I.Zalewskiego, M.Błażewicza, W.Kostrzewy, A Karłowa, J.Sienkiewicza, a także M.Weinberga i K.Pendereckiego. Czwarty koncert, to recital K.Dębskiego i T.Sudnika.
Koncert z cyklu "Muzyczne pory roku - Jesień" odbył się w ramach Festiwalu „Warszawska Jesień” 24 września. Pianista Igor Torbicki wykonał kompozycje Wł.Słowińskiego, P.Kwapińskiego, Carlosa Malcolma, J.Bauera, J.Oleszkowicza, A.Ignatowicz-Glińskiej, A.Cieślaka i R.Twardowskiego.
2021
35. Festiwal "Warszawskie Spotkania Muzyczne" składał się z 6 koncertów, odbywał się w dniach 7-12 maja, w znacznej mierze w formie online, lub z ograniczoną ilością słuchaczy. Wykonawcami byli znakomici artyści: Hob-Beats Percussion Group, zespół La Tempesta, Kwartet Polonika, Sikora Piano-Duo, Orkiestra Filharmonii Łomżyńskiej im. W.Lutosławskiego pod dyr. Jana Miłosza Zarzyckiego, Joanna Freszel, Artur Janda, Michał Markuszewski. Wykonano kompozycje Zb.Penherskiego, Zb.Bargielskiego, A.Jakuszewa, K.Kiciora, M.Borkowskiego, Sz.Esztenyiego, A.Freyera, F.Rączkowskiego, T.Machla, M.Sawy, P.Łukaszewskiego, J.Łuciuka, A.Blocha, R.Maciejewskiego, R.Twardowskiego, H.Kulenty, Al.Kiciora i M.Ptaszyńskiej, a także Wł.Słowińskiego, E.Sielickiego i Sł.Czarneckiego. Ważnym wydarzeniem była prezentacja mini-opery dla dzieci Macieja Małeckiego pt. Operowy zawrót głowy.
W ramach Festiwalu "Warszawska Jesień” 20 września odbył się koncert z cyklu "Muzyczne pory roku - Jesień". Exprezz Duo (Cezariusz Gadzina i Anna Ciborowska) zaprezentowało kompozycje M.Małeckiego, A.Cieślaka, M.Zielińskiego, A.Gronau, W.Ratusińskiej, Sł.Zamuszko, Sł.Czarneckiego i R.Stradomskiego.
2022
36. Festiwal "Warszawskie Spotkania Muzyczne" również składał się z 6 wydarzeń. Odbywał się w dniach 15-20 maja. Rozpoczynał się w sali Laboratorium Zamku Ujazdowskiego koncertami w formie warsztatów dla dzieci, a zakończył się tamże występem Kawalerów Błotnych z kompozycją inter-medialną wg scenariusza J. Kornowicza Witkacy na koniec czasów. Ponadto wykonawcami były zespoły: Il Tempo, który zaprezentował kompozycje H.Bibera, i R.Janika i A.Ignatowicz-Glińskiej, oraz orkiestra Sinfonia Viva pod dyr. Tomasza Radziwonowicza, która wykonała kompozycje T.Radziwonowicza, J.Oleszkowicza, K. Słowińskiego, I.Kisiel, M. Majcher. Solistą był znakomity pianista Karol Radziwonowicz. Na koncercie kameralnym A. Kadłubowska (sopran) i M. Łopacki (fortepian) wykonali kompozycje J.E.Wertheima, W.Landowskiej, T.Paciorkiewicza, M.Łopackiego, a L.Lorent i J.Grella wykonali kompozycje A.Sławińskiego, M.Śniady, P.Buczyńskiego i M.Błażewicza.
Oddział Warszawski zorganizował także koncert z cyklu "Muzyczne pory roku - Jesień" w ramach Festiwalu „Warszawska Jesień”. 19 września w wykonaniu sopranistki A.Mikołajczyk-Niewiedział i pianisty M. T. Łukaszewskiego usłyszeliśmy polską lirykę wokalną XXI wieku: kompozycje St.Moryto, A.Ignatowicz-Glińskiej, Al.Kościowa, J.Bauera, M. Cynk, M.Bembinowa, E.Sielickiego, G. Paciorek-Draus i P. Łukaszewskiego.
2023
37. Festiwal "Warszawskie Spotkania Muzyczne" odbywał się w dniach 13-18 maja. W programie znalazło się sześćwydarzeń. Wymienić należy prezentację nowego portalu internetowego poświęconego Zygmuntowi Mycielskiemu, którego twórcami są znakomici muzykolodzy B. Bolesławska-Lewandowska i B. Mielcarek-Krzyżanowska, oraz redaktor "Zeszytów Literackich” M.Zagańczyk, a także specjalny koncert dla dzieci na Zamku Ujazdowskim z udziałem J. Siwińskiego, K. Lewandowskiej, M. Kołcz i L .Lorenta. W tegorocznym Festiwalu więcej było odnośników do muzyki epok wcześniejszych, kompozycji mało znanych lub w ogóle zapomnianych, a świadczących o bogatej polskiej kulturze muzycznej. Były to koncerty: zespołu Vasa Consort, który zaprezentował utwory kompozytorów działających na dworze Wazów (A.Pacelli, G.Valentini, A.Orgas, T.Merula, F.Lilius, G.B.Cocciola, B.Pękiel, M.Scacchi i M.Mielczewski) oraz koncert kompozytorów polskich pochodzenia żydowskiego (koncert w 80. rocznicę Powstania w Gettcie Warszawskim). Joanna Okoń (skrzypce) i Katarzyna Glensk (fortepian) wraz z Lalą Czaplicką wykonali kompozycje H.Wieniawskiego, R. Knobler, J.Koflera, P. Szalit, J.Schrona, Al.Tansmana, St.Lipskiego, I. Wieniawskiej (Poldowski), R. Sielickiego, M. Wajnberga, a także znane międzywojenne przeboje Szymona Kataszka, Kazimierza Oberfelda i Zygmunta Białostockiego. W koncercie "Romantyczność teraz i kiedyś” A. Mikołajczyk-Niewiedział i R. Morawski wykonali kompozycje M. Szpyrki, M. Janochy, Sł. Kupczaka i P. Malinowskiego, a ponadto St.Moryto, Sz.Laksa, A.Szeluto, K. Wiłkomirskiego, W.Rowickiego, W.Friemana, H.Opieńskiego, I.J.Paderewskiego, J.Zarębskiego, St.Moniuszki, K.Lipińskiego i M.Szymanowskiej. Na koncercie Orkiestry Polskiego Radia pod dyr. Moniki Wolińskiej wykonano utwory Mateusza Śmigasiewicza, Artura Kroschela, Atrura Cieślaka, Wojciecha Błażejczyka i Krzysztofa Knittla.
W ramach Festiwalu "Warszawska Jesień” 16 września odbył się koncert z cyklu "Muzyczne pory roku - Jesień" w Sali Kameralnej ZPSM nr 1 "Nowa Miodowa". Był to recital klawesynowy Katarzyny Wesołowskiej wraz z performansem malarskim w realizacji Marka Iwińskiego - znanego bydgoskiego plastyka. W programie znalazły się kompozycje Artura Cieślaka, Anny Ignatowicz-Glińskiej, Bartosza Kowalskiego, Marcina Łukaszewskiego, Miłosza Bembinowa i Sławomira Czarneckiego. Przy okazji powstało 6 obrazów – plastycznych wizualizacji dzieł muzycznych.
2024
38. Festiwal "Warszawskie Spotkania Muzyczne" odbył się w dniach 10-19 maja. Zorganizowano 6 koncertów kameralnych, jeden chóralny i jeden symfoniczny we współpracy z Orkiestrą Symfoniczną PR w Warszawie. W sumie wykonano utwory 48 kompozytorów współczesnych i dawnych, w tym 32 kompozycje współczesnych kompozytorów polskich.
W ramach "Warszawskiej Jesieni" zorganizowano koncert promocyjny kompozytorów warszawskich z cyklu "Muzyczne pory roku" we współpracy z Ursynowskim Centrum Kultury "Alternatywy”. 23 września Kwartet Prima Vista wykonał kwartety Jana Oleszkowicza, Jacka Domagały, Zbigniewa Bagińskiego, Pawła Łukaszewskiego i Kwintet nr 2 Joanny Wnuk-Nazarowej.
2025
39. Festiwal "Warszawskie Spotkania Muzyczne" odbył się w dniach 11-17. maja. Składał się z 4 koncertów kameralnych, jednego symfonicznego we współpracy z Orkiestrą Symfoniczną PR w Warszawie, a w ramach akcji "Noc Muzeów" odbył się plenerowy koncert elektroakustyczny, rodzaj wielokanałowej instalacji dźwiękowo-wizualnej Anny Jędrzejewskiej Gadatliwość drzew w przestrzeni Cytadeli Warszawskiej. W ramach festiwalu odbyła się też sesja "Laboratorium Teorii Muzyki” pod tytułem "Kotoński - twórca przyszłości”.
Sławomir Czarnecki
prezes Oddziału Warszawskiego
Gdański Oddział ZKP
Gdański Oddział ZKP
Zarząd Gdańskiego Oddziału ZKP pracował w następujących składach:
2015–2025
Prezes – Andrzej Dziadek
Skarbnik – Krzysztof Olczak i Wioletta Kostka
Członkowie Zarządu – Anna Pęcherzewska-Hadrych i Renata Skupin
Ostatnia dekada działalności Gdańskiego Oddziału ZKP poświęcona była organizowaniu Festiwalu Muzyki Współczesnej "Nowe Fale", którego Zarząd jest właśnie od 2015 roku współorganizatorem we współpracy z Fundacją "Sinfonietta Pomerania”. W ramach Festiwalu odbywają się koncerty z cyklu "Nowe Brzmienia Gdańskie” oraz "Gdański Koncert Prawykonań”.
2015:
W dniach 14-22 listopada 2015 r. odbył się przygotowany przez Fundację "Sinfonietta Pomerania” we współpracy z Oddziałem Związku Kompozytorów Polskich w Gdańsku I Festiwal Muzyki Współczesnej "Nowe Fale”. W programie znalazła się wyłącznie polska i niemiecka współczesna muzyka poważna. Impreza odbywała się pod Honorowym Patronatem Prezydenta Miasta Gdańska - Pawła Adamowicza. Partnerami byli: Nadbałtyckie Centrum Kultury, Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki w Gdańsku oraz Polska Filharmonia Bałtycka. Imprezę sfinansowano głównie ze środków Urzędu Miasta Gdańska i Samorządu Województwa Pomorskiego. Odbyło się 8 koncertów w głównym nurcie festiwalu oraz 3 imprezy towarzyszące. Na wszystkie koncerty wstęp był wolny.
W Festiwalu wzięli udział m.in.: gdański Chór Kameralny 441 Hz pod dyrekcją Anną Wilczewskiej, Orkiestra Kameralna Akademii Muzycznej w Gdańsku pod dyrekcją Andrzeja Kacprzaka, Orkiestra „Sinfonietta Pomerania” pod dyrekcją Tadeusza Dixy, duet fortepianowy Gabriela Szendzielorz-Jungiewicz – Andrzej Jungiewicz, NeoQuartet, Andrzej Wojciechowski, Friedemann Amadeus Treiber, Izabela Połońska, Roman Perucki i in. W ramach Festiwalu odbyły się warsztaty wykonawstwa współczesnej muzyki fortepianowej poprowadzone przez prof. Gabrielę Szendzielorz-Jungiewicz z Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach. Koncert pt. "Portret słowem i dźwiękiem malowany” stanowił inaugurację obchodów 100-lecia urodzin Henryka Hubertusa Jabłońskiego. Ogółem wykonano 56 utworów 46 kompozytorów. Wśród nich aż 11 zabrzmiało po raz pierwszy. Do dyspozycji publiczności były materiały festiwalowe w postaci folderu, plakatów ze szczegółowym programem oraz książki programowej zawierającej biogramy kompozytorów i wykonawców oraz komentarze do prezentowanych utworów. Na koncerty uczęszczała liczna publiczność. Festiwal cieszył się także zainteresowaniem mediów. Informację o festiwalu oraz nagrania fragmentów koncertów wyemitowała Telewizja Gdańsk i Radio Gdańsk. Wydarzenia festiwalowe omawiano w mediach internetowych, obserwowała je również grupa fachowych krytyków muzycznych.
2016:
II Festiwal Muzyki Współczesnej "Nowe Fale” odbył się w dniach 6-17 listopada 2016. Głównym organizatorem imprezy była Fundacja Sinfonietta Pomerania, współorganizatorami ponadto byli: Nadbałtyckie Centrum Kultury, Akademia Muzyczna oraz Polska Filharmonia Bałtycka. Festiwal podobnie jak w roku ubiegłym zainaugurował występ Chóru Kameralnego 441 Hz pod dyrekcją Anny Wilczewskiej. Artyści zaproponowali przegląd najnowszej twórczości chóralnej w ośrodkach polskich i zagranicznych (Wielka Brytania, USA, Niemcy, Skandynawia). We współpracy z Wydziałem Teorii, Kompozycji i Dyrygentury gdańskiej Akademii Muzycznej przygotowano II Gdański Koncert Prawykonań. W jego ramach Orkiestra Sinfonietta Pomerania zaprezentowała kompozycje pedagogów Uczelni: Andrzeja Dziadka, Tadeusza Dixy i Sławomira Zamuszki. Trio Sopot zaproponowało program złożony z dzieł polskich i skandynawskich. W 2016 roku zagrała ponownie na "Nowych Falach” Orkiestra Kameralna Akademii Muzycznej w Gdańsku pod przewodnictwem Andrzeja Kacprzaka. Odbyły się też dwa mistrzowskie półrecitale (Andrzej Kacprzak – skrzypce, Paweł Rydel – fortepian; Andrzej Wojciechowski – klarnet, Tomasz Jocz – fortepian). W ramach II "Nowych Fal” zorganizowano dwa koncerty z udziałem zagranicznych wykonawców. Zaproszono artystki z Ukrainy: śpiewaczka Natalia Gronowska i pianistka Iryna Riabczun zaprezentowały przekrój najważniejszych osiągnięć narodowej szkoły ukraińskiej. Drugi koncert zagraniczny - recital pianisty Martina Schneuinga - poświęcony był mało znanej twórczości grupy kompozytorów działających w Berlinie, którzy mieli styczność z nauczającym w latach 80. XX wieku w tamtejszej Hochschule für Musik Witoldem Szalonkiem. W tym dniu w gdańskiej Akademii Muzycznej muzykolodzy i teoretycy muzyki z różnych ośrodków krajowych, dyskutowali w ramach przygotowanej przez Violettę Kostkę konferencji naukowej poświęconej problematyce intertekstualizmu w muzyce. Autorski program występu zespołu Kwartludium obejmował utwory napisane specjalnie dla zespołu. W kolejnym dniu festiwalu Tadeusz Wielecki poprowadził warsztat wykonawstwa współczesnej muzyki kontrabasowej oraz odbył się koncert studentów klas kompozycji gdańskiej AM. Festiwal zakończył koncert finałowy w wykonaniu Orkiestry Sinfonietta Pomerania pod dyrekcja Tadeusza Dixy. Łącznie podczas II Festiwalu odbyło się 13 imprez. Wykonano utwory 53 kompozytorów, a 11 kompozycji zabrzmiało po raz pierwszy.
2017:
1 kwietnia b.r. w Auli Akademii Muzycznej w Gdańsku zrealizowano koncert z cyklu "Nowe Brzmienia Gdańskie" w ramach Gdańskiego Festiwalu Muzycznego. Orkiestra Sinfonietta Pomerania pod dyrekcją Tadeusza Dixy wykonała utwory Marka Czerniewicza, Tadeusza Dixy, Andrzeja Dziadka, Piotra Jędrzejczyka, Krzysztofa Olczaka, Sławomira Zamuszki.
Wyróżniającym się wątkiem III Festiwalu Muzyki Współczesnej "Nowe Fale” (w dniach 25 listopada – 3 grudnia 2017) była muzyka religijna. Na festiwal złożyło się 8 koncertów: oratoryjny, orkiestrowy, chóralny, 5 koncertów kameralnych) oraz 4 imprezy towarzyszące (Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Metody Analizy Muzyki XX i XXI wieku” - we współpracy z Instytutem Teorii Muzyki gdańskiej Akademii Muzycznej, warsztaty wykonawstwa muzyki współczesnej – akordeonowej, poprowadzone przez Stefana Hussonga, oraz orkiestrowej – poprowadzone przez Rei Munakatę, a także koncert studentów kompozycji Akademii Muzycznej im. S. Moniuszki w Gdańsku).
Festiwal odbywał się w najbardziej uczęszczanych salach koncertowych Gdańska. W czasie festiwalu wykonano 45 dzieł 40 kompozytorów polskich i zagranicznych. 14 z nich miało podczas "Nowych Fal” swoje prawykonania. Kompozycje zabrzmiały w wykonaniu czołowych polskich solistów i zespołów muzycznych (m.in. Polska Filharmonia Bałtycka, Orkiestra Sinfonietta Pomerania, Chór Kameralny „441 Hz”, Baltic Chamber Choir, NeoQuartet, Trio In:te:gro, Ensamble Piccolo Leszka Kułakowskiego). Festiwal rozpoczął się wykonaniem pieśni chóralnej autorstwa Wiesława Cienciały – twórcy reprezentującego krąg kultury polskich ewangelików. Tym gestem organizatorzy uczcili przypadającą w 2017 roku 500. rocznicę Reformacji. Natomiast pod koniec festiwalu zabrzmiał Magnificat Andrzeja Dziadka – utwór, którego podstawa słowna korespondowała z czasem, w którym odbył się festiwal – z Adwentem.
Była okazja bliższego zapoznania się ze współczesną muzyką skandynawską w wykonaniu znakomitego chóru gdańskiego 441 Hz, jak również ze światową twórczością akordeonową: najwybitniejsze dzieła napisane w ostatnim czasie na ten instrument przedstawił niemiecki instrumentalista Stefan Hussong.
2018
W roku 2018 Zarząd Oddziału zorganizował następne koncerty cykliczne: "Nowe Brzmienia Gdańskie” oraz "IV Gdański Koncert Prawykonań”. Podobnie jak w roku ubiegłym, oba koncerty odbyły się w ramach współorganizacji z Fundacją Sinfonietta Pomerania IV Festiwalu Muzyki Współczesnej "Nowe Fale”, w dniach 17 – 25 listopada. Na festiwal złożyło się 8 koncertów, w tym 3 koncerty orkiestrowe, 5 koncertów kameralnych oraz 2 imprezy towarzyszące – wśród nich II Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Metody Analizy Muzyki XX i XXI wieku”. Ponadto zorganizowano warsztaty wykonawstwa muzyki współczesnej (prowadzone przez gitarzystę Williama Andersona). W czasie festiwalu wykonano 45 dzieł 38 kompozytorów polskich i zagranicznych, 17 z nich prawykonano. Wykonawcami koncertów byli m. in.: Orkiestra Sinfonietta Pomerania, Orkiestra Akademii Muzycznej im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi, NeoQuartet, Duo del Gesu, amerykański gitarzysta William Anderson.
Ponadto Zarząd był współorganizatorem Konkursu Kompozytorskiego im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku. Laureatami Konkursu zostali: Jakub Polaczyk – I nagroda, Adam Diesner – II nagroda, Żaneta Rydzewska – III nagroda, Adam Józef Falenta – wyróżnienie. Utwory laureatów zostały wykonane na IV Gdańskim Koncercie Prawykonań (25.11.2018). Fundatorem nagród była Akademia Muzyczna w Gdańsku.
2019
W roku 2019 w ramach V Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej "Nowe Fale" odbyło się 7 koncertów, w tym 3 orkiestrowe i 4 kameralne. Ponadto współorganizowano konferencję poświęconą muzyce fortepianowej XX i XXI wieku (wraz z Instytutem Teorii Muzyki Akademii Muzycznej w Gdańsku) pod hasłem „Wyzwania XX i XXI wieku”. W czasie festiwalu wykonano utwory 32 kompozytorów, 11 utworów zabrzmiało po raz pierwszy. Wśród premier na należy wymienić wykonanie podczas koncertu finałowego kompozycji jednego z laureatów międzynarodowego konkursu kompozytorskiego, przeprowadzonego latem tego roku w Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi. W ramach Festiwalu warsztaty poświęcone wykonawstwu muzyki współczesnej poprowadził zespół Kwartludium. Mecenasami edycji były: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urząd Miasta Gdańska oraz Samorząd Województwa Pomorskiego.
2020
Na VI edycję Festiwalu "Nowe Fale” złożyło się 5 koncertów (1 orkiestrowy, 4 kameralne). Zaprezentowano 28 utworów, w tym 15 prawykonań. Wystąpiły takie zespoły, jak NeoQuartet, Orkiestra Sinfonietta Pomerania, duet wiolonczelowo-fortepianowy Łukasz Frant – Joanna Galon-Frant oraz duet fortepianowy Gabriela Szendzielorz-Jungiewicz – Andrzej Jungiewicz. Wszystkie koncerty nagrano bez udziału publiczności (w związku z pandemią) w Sali Ratusza Staromiejskiego w Gdańsku oraz Sali Koncertowej Akademii Muzycznej w Gdańsku i udostępniono on-line pod adresem www.nowefale.pl
2021
W 2021 roku (już z udziałem publiczności) odbyły się pięć koncertów VII Festiwalu Muzyki Współczesnej "Nowe Fale”, a także warsztaty wykonawstwa muzyki współczesnej. Dominowała muzyka kameralna. Plonem festiwalu było wykonanie 40 utworów, spośród których 18 to premiery. Usłyszeliśmy utwory na składy klasyczne, np. obój z fortepianem i flet z fortepianem oraz takie, w których użyto nietypowych zestawień (akordeon z klawesynem, akordeon i kwartet smyczkowy, różne odmiany fletów). Festiwal zakończył występ gdańskiego oktetu wokalnego Art’n’Voices. W programie jak zwykle wyeksponowano wykonawców i kompozytorów z Gdańska i Pomorza. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu "Muzyka”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.
2022
W 2022 roku, podczas VIII festiwalu zorganizowano 6 koncertów (1 orkiestrowy i pięć kameralnych). Szczególne znaczenie w programie festiwalu miały dzieła, które są wyrazem protestu przeciwko wojnie na Ukrainie i innym konfliktom, przymusowi emigracji, a także degradacji środowiska naturalnego. Obecność w programie najnowszych kompozycji stworzonych w Europie i USA umożliwiło porównanie ze sobą zarówno warsztatu kompozytorów, jak i tego, co mają nam do powiedzenia o sobie i o świecie. Wykonano 55 utworów kompozytorów polskich i zagranicznych, w tym kilkunastoosobowej grupy kompozytorów z Gdańska i Pomorza. Spośród tych utworów 19 było wykonanych po raz pierwszy. Dodatkowym rezultatem festiwalu było powtórzenie programu koncertu Max Brand Ensemble w ramach festiwalu "Brandenburgisches Fest Neuer Musik - intersonanzen" w Poczdamie oraz jako "Bridge Concert" w Wiedniu. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu "Muzyka”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca. Dofinansowano ze środków Miasta Gdańska. Zrealizowano ze środków Województwa Pomorskiego.
2023
W dniach od 28 listopada do 3 grudnia 2023 roku w ramach IX edycji odbyło się 6 koncertów, w tym 4 kameralne oraz 2 orkiestrowe. Podczas festiwalu zaprezentowano 42 utwory kompozytorów polskich i zagranicznych, w tym kilkunastoosobowej grupy kompozytorów z Gdańska i Pomorza. Spośród tych utworów 21 było wykonanych po raz pierwszy. Atrakcją festiwalu był koncert "Młode Fale” w wykonaniu uczniów pomorskich szkół muzycznych, którzy zaprezentowali współczesne utwory polskich kompozytorów, skomponowane z myślą o młodych wurtuozach. Ponadto wśród wykonawców zaprezentowali się m. in.: Duet: Paweł Nowicki – perkusja, Piotr Nowicki – fortepian, Alicja Molitorys – flet, Piotr Jędrzejczyk – realizacja elektroniki, Monika Dżuła - Radkiewicz – gitara, Maciej Gański – fortepian. Tradycyjnie mogliśmy również usłyszeć koncert studentów klas kompozycji Akademii Muzycznej w Gdańsku. W koncercie finałowym festiwalu wystąpiła Orkiestra Sinfonietta Pomerania pod dyr. Tadeusza Dixy, dokonując pięciu prawykonań utworów kompozytorów pomorskich (Jakuba Zalewskiego, Piotra Kasiłowskiego, Adama Diesnera, Piotra Jędrzejczyka, Kamila Cieślika).
2024
W dniach od 12 do 17 listopada 2024 roku odbyły się w Gdańsku jubileuszowe X "Nowe Fale”. Na wydarzenie złożyło się 8 koncertów, w tym 7 kameralnych oraz 1 orkiestrowy. Podczas festiwalu zaprezentowano 53 utwory kompozytorów polskich i zagranicznych. Spośród tych utworów 17 było wykonanych po raz pierwszy. Odbyły się następujące imprezy: koncert zespołu Kwartludium, koncert duetu Frant Duo, recital akordeonowy Aleksandra Stachowskiego, koncert uczniów i pedagogów trójmiejskich szkół muzycznych z udziałem chóru, zespołów kameralnych i solistów, recital fortepianowy Marcina Łukaszewskiego, koncert studentów klas kompozycji Akademii Muzycznej w Gdańsku, koncert zespołu "NeoQuartet”. Na zakończenie festiwalu w Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego w Gdańsku miał miejsce koncert z cyklu "Nowe Brzmienia Gdańskie". W programie koncertu zaprezentowano 4 utwory skomponowane przez pomorskich kompozytorów, w tym 3 prawykonania. Usłyszeliśmy je w interpretacji Orkiestry Sinfonietta Pomerania pod dyrekcją Tadeusza Dixy, z udziałem solistów: Rafała Jędrzejewskiego - flet, Krzysztofa Komendarka-Tymendorfa – altówka, Anny Fabrello – sopran, Ewy Marciniec – alt, Szymona Kobylińskiego – bas.
Partnerami wszystkich wydarzeń byli: Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki w Gdańsku, Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Gdańsku, Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku, oraz Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.
Wszystkie koncerty festiwalowe były poprzedzone prelekcjami oraz zostały zarejestrowane dźwiękowo. Słuchacze mieli do dyspozycji książkę programową, w której umieszczono biogramy kompozytorów i wykonawców oraz komentarze do utworów.
Patronat medialny nad wszystkimi imprezami objęło Polskie Centrum Informacji Muzycznej POLMIC, oraz portal www.trojmiasto.pl
Imprezy były także promowane przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.
Szczegółowy program - materiały promocyjne (folder, plakat, książka programowa) oraz dokumentacja fotograficzna znajdują się na stronie internetowej festiwalu: www.nowefale.pl
Andrzej Dziadek, Prezes Zarządu Oddziału ZKP w Gdańsku
Katowicki Oddział ZKP
Katowicki Oddział ZKP
Zarząd Katowickiego Oddziału ZKP pracował w następujących składach:
2015–2017
Aleksander Nowak – prezes
Jarosław Mamczarski – wiceprezes
Stanisław Bromboszcz - sekretarz
Adrian Robak – skarbnik
2020–2025
Stanisław Bromboszcz – prezes
Jarosław Mamczarski - wiceprezes
Aleksander Nowak – sekretarz
Przemysław Scheller – skarbnik
Działalność katowickiego oddziału ZKP w latach 2015–2025 skupiała się na organizowaniu dwóch festiwali: Śląska Trybuna Kompozytorów i Śląskie Dni Muzyki Współczesnej.
2015:
W 2015 roku osbyły się dwa koncerty festiwalu "Śląska Trybuna Kompozytorów". 17 października w Sali Koncertowej Akademii Muzycznej w Katowicach wystąpił Śląski Oktet Gitarowy, prezentując m.in. utwory Jerzego Bauera, Bartłomieja Budzyńskiego i Wojciecha Kilara. 8 listopada w Sali Kameralnej NOSPR odbył się koncert XIX i XX-wiecznej twórczości instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej odzwierciedlającej związki kultury z naturą. Wystąpili mezzosopranistka Lilianna Zalesińska, klarnecista Łukasz Morawski oraz pianiści Katarzyna Hajduk-Konieczna i Tomasz Konieczny, prezentując m.in. kompozycje Eugeniusza Knapika, Arnolda Schoenberga, Kaji Saariaho oraz Hugo Wolfa. 8 października odbył się także kolejny koncert z cyklu "Trybuny 2.0” skierowany do młodzieży z liceów ogólnokształcących. Agnieszka Nowok oraz zespół Silesian Art Collective pod dyrekcją Mateusza Walacha zaprezentowali przykłady związków muzyki popularnej z klasyką.
2016:
Współorganizatorami XVII Festiwalu "Śląskie Dni Muzyki Współczesnej" (w październiku i listopadzie 2016) były Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach oraz Agencja Artystyczna Appassionato. Podczas koncertów zabrzmiało wiele utworów kompozytorów polskich i zagranicznych (w tym 8 prawykonań), w wykonaniu wybitnych wykonawców związanych ze Śląskiem tj. NOSPR, Camerata Silesia, przybyłych z innych rejonów Polski (tj. akordeonista Maciej Frąckiewicz czy zespół Kwartludium), a także jednego gościa z Niemiec – pianisty Martina Schneuinga. Organizacja wydarzeń była możliwa dzięki środkom z MKiDN, ZAiKS, Urzędu Miasta Katowice oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego.
W listopadzie tegoż roku miała miejsce kolejna edycja Festiwalu "Brand-New Music”, współorganizowanego przez katowicki oddział ZKP wraz z katowicką Akademią Muzyczną. Ideą naczelną, wokół której skupił się tym razem program Festiwalu, było zjawisko Soundscape’u oraz twórczość Raymonda Murraya Schafera. Oprócz koncertów muzyki elektronicznej i instrumentalnej prezentujących przykłady twórczości soundscape’owej, kompozycje R.M. Schafera oraz wybranych polskich kompozytorów młodszego pokolenia (Justyna Kowalska-Lasoń, Wojciech Ziemowit Zych), w trakcie festiwalu odbywały się także spotkania z gośćmi, próby otwarte oraz panel dyskusyjny. Przez cały czas trwania Festiwalu prezentowana była także wystawa "Polish Soundscapes” autorstwa Marcina Barskiego i Marcina Dymitera. Gościem specjalnym był kanadyjski zespół Quatour Molinari specjalizujący się w wykonywaniu muzyki najnowszej, a w szczególności kwartetów R.M. Schafeta, z których kilka jest zespołowi dedykowanych.
2017:
W dniach 30 października – 13 listopada 2017 roku w Katowicach odbył się XVIII Festiwal "Śląska Trybuna Kompozytorów”. Zainaugurował Festiwal koncert muzyki chóralnej i organowej. Wystąpili organista Michał Duźniak i zespół wokalny Contento Core pod dyrekcją Marii Piotrowskiej-Bogaleckiej, którzy wykonali utwory śląskich kompozytorów. Koncert poprzedziły warsztaty kompozytorskie o tematyce organowej prowadzone przez Michała Duźniaka. Kolejny koncert w katowickiej Akademii Muzycznej poświęcony był śląskiej szkole akordeonowej. Przed koncertem akordeonista Piotr Chołołowicz poprowadził warsztaty dla młodych kompozytorów. Tematyką finałowego dnia Festiwalu była muzyka elektroniczna i taniec. Aleksandra Dziurosz i Aleksandra Bilińska poprowadziły wykład p.t. "Kompozytor wobec dzieła choreograficznego". Następnie w katowickiej Akademii Sztuk Pięknych odbył się koncert muzyki elektronicznej, elektroakustycznej z towarzyszeniem tancerzy. Wsparcie finansowe otrzymywaliśmy, jak zwykle, poza MKiDN, także od Urzędu Miasta Katowice oraz Stowarzyszenia Autorów ZaiKS.
2018:
W dniach 8, 9 i 14 listopada 2018 roku odbyły się w Katowicach XVIII Śląskie Dni Muzyki Współczesnej. Festiwal został zorganizowany przez Oddział Katowicki Związku Kompozytorów Polskich, Narodową Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach, Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach oraz Akademię Muzyczną im. Karola Szymanowskiego dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urzędu Marszłkowskiego Województwa Śląskiego, Miastu Katowice i Instytutu Muzyki i Tańca. Prawykonano kompozycję multimedialną Stanisława Bromboszcza, oratorium Roxanny Panufnik napisane z okazji rocznicy Niepodległości RP, kompozycje kameralne Przemysława Schellera i Justyny Kowalskiej-Lasoń.
2019:
W dniach 4, 7, 12 i 15 listopada 2019 odbyły się w Katowicach 127-130. kocerty "Śląskiej Trybuny Kompozytorów" zorganizowane przez Oddział Katowicki Związku Kompozytorów Polskich we współpracy z Akademią Muzyczną w Katowicach i współfinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, samorząd Województwa Śląskiego oraz Stowarzyszenie Autorów ZAiKS. Podczas 127. koncertu prawykonano operę kameralną Czarne Lustro Wojciecha Stępnia - misterium w 12 scenach z prologiem i epilogiem, które powstało w ramach programu "Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca. 128. koncert poświęcony był utworom na fortepian ćwierćtonowy; po raz pierwszy zabrzmiała kompozycja Dissociatio Przemysława Szczotki. Dwa prawykonania utworów transmedialnych Przemysława Schellera i Piotra Ceglarka znalazło się w programie 130. koncertu. Towarzyszyły koncertom wykład Przemysława Schellera pt. Xenharmonia – stroje nierównomierne oraz spotkania studentów z kompozytorami w katowickiej Akademii Muzycznej.
2020:
W związku z pandemią XIX Śląskie Dni Muzyki Współczesnej odbyły się online. W dniach 22 listopada – 8 grudnia 2020 były publikowane nagrania koncertów na profilu Facebookowym Śląskiej Trybuny Kompozytorów, na kanale YouTube Związku Kompozytorów Polskich (Oddział Katowice) oraz na stronach współorganizatorów. W wykonaniu duetu MagDuś Duo (pianistki Magdaleny Duś i saksofonisty Bartłomieja Dusia) usłyszeliśmy specjalnie dla nich napisany Simbiosis Przemysława Szczotki. Zespół również prawykonał Monodram na saksofon barytonowy i elektronikę Stanisława Bromboszcza. 22 listopada w Sali Kameralnej NOSPR odbył się koncert "Pieśni kompozytorów śląskich”, podczas którego Ewa Biegas (sopran), Maciej Bartczak (baryton) wraz z instrumentalistami – Dagmarą Niedzielą (fortepian), Grzegorzem Biegasem (fortepian) oraz Justyną Młynarczyk (viola da gamba) – zaprezentowali utwory Edwarda Bogusławskiego, Józefa Świdra, Tomasza Baucia, Władysławy Markiewiczówny oraz prawykonali Sonety do słów Williama Szekspira Adrianny Kubicy-Cypek i Five Letters to the Beautiful Knight Wojciecha Stępnia do słów Rambalda di Vaqueirasa. Trois nocturnes pour violon et piano Piotra Senkowskiego i Tentativo III Marty Kleszcz po raz pierwszy wykonało Trio AdAstra. Podczas koncertu finałowego prawykonano również kwartet Sen motyla Przemysława Schellera oraz Approaching Krzysztofa Gawlasa. Przedsięwzięcie dofinansowano w ramach programu "Muzyka”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca.
2021:
Koncerty Śląskiej Trybuny Kompozytorów odbyły się w dniach 17, 21 i 25 listopada 2021 roku w Katowicach. Oddział Katowicki Związku Kompozytorów Polskich organizował je we współpracy z Akademią Muzyczną im. Karola Szymanowskiego. Podczas 131 koncertu, poświęconego muzyce perkusyjnej, prawykonano utwór Maras, ino maras Romana Czury, skomponowany w ramach programu "Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca. Koncert 131. poświęcony był muzyce elektronicznej: po raz pierwszy wykonano kompozycje Into the Whale's Eye Adrianny Kubicy-Cypek na klarnet basowy i media elektroniczne oraz Phos Hilaron Przemysława Schellera na głos uwieczniony i media elektroniczne.
2022:
XX Śląskie Dni Muzyki Współczesnej odbyły się w katowickiej Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego, w NOSPR oraz w Katedrze Ewangelickiej Zmartwychwstania Pańskiego w dniach 27 października - 1 grudnia. W bogatym programie jubileuszowej edycji znalazły się m.in. koncerty "Madrygał dawny i współczesny”, "Muzyka na flet, skrzypce i wiolonczelę”, musical szantowy Captain Who Wojciecha Stępnia, koncert jubileuszowy z okazji 80. urodzin prof. Ryszarda Gabrysia w NOSPR, recital akordeonowy Macieja Frąckiewicza, premiery kompozycji Elżbiety Sikory, Aleksandra Gabrysia, Huberta Żmudzkiego, Artura Dobiji, Joanny Szymali i Wojciecha Stępnia. Trio na flet, skrzypce i wiolonczelę Elżbiety Sikory powstało w ramach programu "Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca. Kompozycję Wojciecha Stępnia Captain Who zrealizowano w ramach Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, w ramach programu "Muzyka", realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.
Przy organizacji wydarzeń w latach 2019-2022 Oddział Katowicki ZKP współpracował m.in. z: Akademią Muzyczną im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, Akademią Sztuk Pięknych w Katowicach, Śląskim Urzędem Marszałkowskim, Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca, Stowarzyszeniem Autorów ZAiKS, Instytucją Kultury im. Krystyny Bochenek "Katowice - Miasto Ogrodów", Parafią Ewangelicką w Katowicach, Panteonem Górnośląskim, Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach.
Obok koncertów prezentowanych w ramach wyżej wymienionych festiwali, Oddział Katowicki organizował również inne wydarzenia, np. Koncert Muzyki Ukraińskiej (grudzień 2022).
Jako stowarzyszenie działające na Śląsku, Oddział uczestniczył w inicjatywach organizowanych przez podmioty samorządowe. Wymienić tu można m.in.: Urząd Miasta Katowice, Państwową Ogólnokształcącą Szkołę Muzyczną II stopnia im. Karola Szymanowskiego w Katowicach.
2023:
Festiwal Śląska Trybuna Kompozytorów w 2023 roku odbył się w dniach 8 listopada - 8 grudnia. Cztery koncerty i dziesięć prawykonań dzieł polskich twórców miały miejsce w katowickiej Akademii Muzycznej. Festiwal rozpoczął koncert oktofonicznej muzyki elektronicznej, podczas którego po raz pierwszy w Polsce zabrzmiały Freescape Krzysztofa Gawlasa, Etiuda sensoryczna nr 5 Tomasza Baucia, AARS (Alternative Acoustic Reality Showroom) Stanisława Leśniewskiego i Gębowzory Kamila Pędziwiatra. Do udziału w podwójnym recitalu 16 listopada zaproszeni zostali pianistka Gabriela Szendzielorz-Jungiewicz, która prawykonała kompozycje …sea has… Bartosza Witkowskiego i Purity of Landscape Kamila Polaka, i wiolonczelista Piotr Gach, który po raz pierwszy zaprezentował Suitę refleksji jesiennych Wojciecha Michno. W programie koncertu "Hommage à Andrzej Krzanowski" znalazł się nie tylko znany Relief VII Andrzeja Krzanowskiego, lecz także najnowsza kompozycja Audycja: Pieśń utracona Przemysława Schellera. Zamówienie tego utworu zostało zrealizowane dzięki Fundacji Ernsta von Siemensa. Koncert oraz prawykonanie dofinansowała Fundacja Pro Muzyka Nowa. Podczas koncertu finałowego w interpretacji sopranistki Yaryny Rak i Airis String Quartet po raz pierwszy usłyszeliśmy kompozycje Miłość bez jutra Adama Potery oraz es gab stille Sätze Bartosza Witkowskiego. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu "Muzyka” realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca. Zadanie dofinansowano z budżetu samorządu Województwa Śląskiego.
2024:
W dniach 27 października - 9 grudnia odbywał się XXI Festiwal "Śląskie Dni Muzyki Współczesnej" w Katowicach. Prawykonane zostały takie utwory polskich kompozytorów, jak Chwała Twa, wieczny Panie i Motus est pes Kamila Polaka, Paysage Symphonique Aleksandra Jana Szopy, Denali Wojciecha Chałupki, Zmienia to postać legendarnych rzeczy Szymona Borysa, Hammer Bells Bartosza Witkowskiego, Quasi, Quasi ZWEI Rafała Gorzyckiego, Kamyki Artura Kroschla oraz fragmenty z opery A Single Man Wojciecha Stępnia na podstawie powieści Christophera Isherwooda. Wystąpili: Daniel Strządała (organy), Elżbieta Grodzka-Łopuszyńska (sopran), Maciej Bartczak (baryton), Dagmara Niedziela, Stanisław Bromboszcz, Szczepan Kończal i Łukasz Trepczyński (fortepian) oraz Zespół wokalny Teneramente.
Stanisław Bromboszcz, Prezes katowickiego oddziału ZKP
Krakowski Oddział ZKP
Zarząd Krakowskiego Oddziału ZKP pracował w następujących składach:
2015–2018
Prezes: Marcel Chyrzyński
Wiceprezes: Jerzy Stankiewicz
Sekretarz: Aleksandra Patalas
Skarbnik: Maciej Jabłoński
członek Zarządu: Zaid Jabri
2018–2020
Prezes: Marcel Chyrzyński
Wiceprezes: Jerzy Stankiewicz
Sekretarz: Aleksandra Patalas
Skarbnik: Maciej Jabłoński
członkowie Zarządu: Agnieszka Draus i Paweł Sydor
2020–2023
Prezes: Marcel Chyrzyński
Wiceprezes: Jerzy Stankiewicz
Sekretarz: Aleksandra Patalas
Skarbnik: Maciej Jabłoński
członkowie Zarządu: Agnieszka Draus i Kamil Kruk
2023–2025
Prezes: Marcel Chyrzyński
Wiceprezes: Jerzy Stankiewicz
Sekretarz: Aleksandra Patalas
Skarbnik: Maciej Jabłoński
członkowie Zarządu: Agnieszka Draus i Krzysztof Kostrzewa
2025–2027
Prezes: Marcel Chyrzyński
Wiceprezes: Jerzy Stankiewicz
Sekretarz: Aleksandra Patalas
Skarbnik: Maciej Jabłoński
członkowie Zarządu: Agnieszka Draus i Krzysztof Kostrzewa
2015:
22 października 2015 w Auli Florianka Akademii Muzycznej w Krakowie odbył się koncert "Messiaen - Stachowski: mistrzowie i ich uczniowie". Był to pierwszy z cyklu koncertów organizowanych wspólnie przez Związek Kompozytorów Polskich Oddział w Krakowie, Akademię Muzyczną w Krakowie i Gminę Miejską Kraków, na których prezentowani są twórcy Krakowskiej Szkoły Kompozytorskiej w kontekście twórców europejskich i światowych.
Na koncercie zabrzmiały utwory: Marka Stachowskiego – Trzy Interludia na klarnet i fortepian, Marcela Chyrzyńskiego – Quasi Kwazi III na klarnet solo, Wojciecha Widłaka – Idillio na sopran i fortepian, Oliviera Messiaena – Petites esquisses d’oiseaux na fortepian, Paula Méfana – Deux instantanées na perkusję oraz Iradja Sahbaja – Gognus na sopran, fortepian, klarnet kontrabasowy i perkusję. Kompozycje wykonane zostały przez francuski zespół Sound and sense.
Koncert poprzedziło spotkanie z uczniem Oliviera Messiaena: Iradjem Sahbajem – kompozytorem, dyrygentem i kierownikiem artystycznym zespołu Sound and sense. Spotkanie to poprowadził wybitny znawca życia i twórczości Oliviera Messiaena – Jerzy Stankiewicz, stażysta w klasie Oliviera Messiaena w Konserwatorium Paryskim oraz autor książki Olivier Messiaen. Człowiek i artysta w Stalagu VIII A w Görlitz.
2016:
W dniach 16‐30 kwietnia 2016 odbył się 28. Międzynarodowy Festiwal Kompozytorów Krakowskich. W tym roku była to muzyka krajów latynoamerykańskich.
Podczas 12 koncertów obok dzieł polskich twórców zabrzmiały utwory kompozytorów z Meksyku, Argentyny i Brazylii, a także Portugalii. Odbyło się 20 prawykonań światowych oraz 10 pierwszych wykonań w Polsce.
Festiwal zainaugurował koncert kompozytorów, którzy urodzili się w tym samym 1971 r. Publiczność usłyszała utwory: Wojciecha Widłaka, Marcela Chyrzyńskiego, Mikołaja Góreckiego, Pawła Mykietyna oraz Macieja Zielińskiego, w wykonaniu Sinfonietty Cracovii pod batutą Bassema Akikiego, a solistami byli: skrzypaczka Kaja Danczowska oraz wiolonczelistka z Wielkiej Brytanii Gemma Rosefield, która wykonała Koncert wiolonczelowy Macieja Zielińskiego na instrumencie Alessandra Gagliana z 1704 r.
Podczas dwóch koncertów tzw. "Krakowskiej szkoły kompozytorskiej" usłyszeliśmy m.in. klarnecistę Romana Widaszka oraz Kwartet Śląski, a w "Koncercie prawykonań" – oboistę Mariusza Pędziałka i saksofonistkę Alinę Mleczko. TWOgether Duo w koncercie "Od tanga do psalmu" zagrali utwory Astora Piazzolli, Igora Santosa oraz Hanny Kulenty, Wojciecha Ziemowita Zycha, Aleksandra Nowaka i Zaida Jabriego. Z zagranicznych gości usłyszeliśmy Nuna Pinta, który zaprezentował kompozytorów ze swojego kraju (klarnet solo oraz z elektroniką) i utwór Magdaleny Długosz.
Tradycyjnie odbył się również koncert Studia Muzyki Elektroakustycznej Akademii Muzycznej w Krakowie pt. "Koktajl elektroniczny" (m.in. Marek Chołoniewski, Franciszek Araszkiewicz, Dawid Kusz).
Gościem festiwalu była Hanna Kulenty. Festiwal zwieńczyło światowe prawykonanie oratorium Juliusza Łuciuka do słów poematu Jana Pawła II Tryptyk rzymski. Obchodzono bowiem jubileusz 90lecia urodzin Juliusza Łuciuka.
19 października 2016 w Auli Florianka Akademii Muzycznej w Krakowie odbył się koncert "Marek Stachowski – Isang Yun. Mistrzowie i ich uczniowie". Był to już drugi z cyklu koncertów organizowanych wspólnie przez Związek Kompozytorów Polskich Oddział w Krakowie, Akademię Muzyczną w Krakowie i Gminę Miejską Kraków, na których prezentowani są twórcy tzw. Krakowskiej Szkoły Kompozytorskiej w kontekście twórców europejskich i światowych.
Na koncercie zabrzmiały utwory: Marka Stachowskiego – Trio na klarnet, wiolonczelę i fortepian (1999), Wojciecha Ziemowita Zycha – Pochodna na flet/flet basowy i fortepian w amplifikacji przestrzennej (2016), Michała Pawełka – Cztery szkice na klarnet, wiolonczelę i harfę (2016), Macieja Jabłońskiego – Horoscopes na flet, wiolonczelę i fortepian (2016), Isanga Yuna – Duo na wiolonczelę i harfę (1984), Sukhi Kanga – Interaction na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1970), Michaila Travlosa – Progressions na flet solo (1983-2007) oraz Toshio Hosokawy – Memory – In Memory of Isang Yun na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1996). Utwory W. Z. Zycha, M. Pawełka oraz M. Jabłońskiego były prawykonaniami światowymi, natomiast dzieła I. Yuna, S. Kanga oraz T. Hosokawy po raz pierwszy zabrzmiały w Polsce.
Wykonawcami utworów byli: Iwona Glinka (flet), Barbara Borowicz (klarnet), Agnieszka Kaczmarek-Bialic (harfa), Agnieszka Bugla (skrzypce), Jan Kalinowski (wiolonczela) i Marek Szlezer (fortepian).
Ponadto 18 października 2016 w sali senackiej Akademii Muzycznej w Krakowie odbyły się warsztaty i kurs mistrzowski, który poprowadził były uczeń Isanga Yuna: Michail Travlos (Grecja) – kompozytor i profesor Nikolaos Mantzaros Konserwatorium w Atenach. Nasz gość wygłosił wykład pt. Isang Yun i jego uczniowie. Muzyka Michaila Travlosa. Następnie odbyły się lekcje indywidualne ze studentami kompozycji AM w Krakowie.
Godnym odnotowania jest działalność upowszechniona Jerzego Stankiewicza, w ramach której realizował on odczyty.
2017:
25 października odbył się koncert "Zbigniew Bujarski – Per Nørgård. Mistrzowie i ich uczniowie". Był to już trzeci z cyklu koncertów organizowanych wspólnie przez Związek Kompozytorów Polskich Oddział w Krakowie, Akademię Muzyczną w Krakowie i Gminę Miejską Kraków.
Ideą tego cyklu jest prezentowanie jednego z wybitnych krakowskich kompozytorów-pedagogów i jego studentów w kontekście któregoś ze znakomitych kompozytorów zagranicznych wraz z jego uczniami.
Podczas koncertu zaprezentowane zostały utwory Nørgårda, Abrahamsena, Sørensena, Bujarskiego, Mengjiqiego i Zabriego. Wykonawcami byli: Agata Kielar-Długosz (flet), Barbara Borowicz (klarnet), Bartosz Sałdan (perkusja), Agnieszka Bugla (skrzypce), Natalia Warzecha-Karkus (altówka), Pola Benke (wiolonczela), Weronika Krówka (fortepian), Dawid Makosz (realizacja taśmy).
W ramach wydarzenia odbyły się również referat naukowy oraz laboratorium kompozycji, które poprowadził dr Zaid Jabri z Norweskiego Uniwersytu Nauki i Technologii w Trondheim (Norwegia).
Wzorem kilku poprzednich edycji 29. Międzynarodowy Festiwal Kompozytorów Krakowskich (23-30 kwietnia) zaprosił gości z kręgu nordyckiego: z Finlandii, Szwecji, Norwegii, Islandii i Danii, a także z Holandii i Estonii.
Gościem specjalnym wydarzenia była Kaija Saariaho, fińska kompozytorka, która opowiedziała o łączeniu w muzyce natury i nauki: od idei lilii wodnej i zorzy polarnej po zaawansowane technologie komputerowej syntezy dźwięku. Jej Notes on Light zabrzmiał na otwarcie festiwalu – utwór wykonał znakomity duński wiolonczelista Jakob Kullberg wraz z Orkiestrą Muzyki Nowej pod batutą Szymona Bywalca.
Wystąpił także duński Kroger Quartet oraz holenderski kompozytor i muzykolog Leo Samama z napisanym specjalnie na festiwal Kwartetem smyczkowym nr 3.
Podczas festiwalu miała miejsce również sesja poświęcona muzyce nordyckiej i holenderskiej. W referatach czynny udział wzięli dr hab. Maciej Jabłoński, dr hab. Wojciech Ziemowit Zych, dr Dagmara Łopatowska-Romsvik oraz mgr Kazimierz Płoskoń. Sesję poprowadziła dr Agnieszka Draus.
Finał przyniosł prawykonanie III Symfonii autorstwa Macieja Jabłońskiego. Podczas festiwalu zaprezentowanych zostało m.in. 15 prawykonań światowych i 10 pierwszych wykonań w Polsce.
Na 1. Międzynarodowy Konkurs dla Młodych Kompozytorów im. Krzysztofa Pendereckiego nadesłano 20 partytur (z krajów: Australia, Chiny/USA, Grecja, Grecja/Niemcy, Hong Kong, Japonia/Wielka Brytania, Litwa, Norwegia/Wielka Brytania, Polska, Ukraina).
Jury obradowało w składzie: Marcel Chyrzyński (przewodniczący), Zbigniew Bargielski, Ivan Buffa (Słowacja) i Wojciech Widłak. Sekretarzem Konkursu była Aleksandra Patalas.
Pierwszym zwycięzcą Konkursu został Orestis Papaioannou (Grecja/Niemcy). Wyróżnionymi kompozytorami zostali Olgierd Juzala-Deprati z Polski oraz Lina Tonia z Grecji.
2018:
30. Międzynarodowy Festiwal Kompozytorów Krakowskich odbył się pod honorowym patronatem Prezydenta Miasta Krakowa Jacka Majchrowskiego w dniach 14–22 kwietnia. Tematem festiwalu, oprócz prezentacji kompozytorów krakowskich i polskich w kontekście muzyki światowej, były relacje muzyki i słowa. W roli gości specjalnych festiwalu wystąpili ceniona w obu Amerykach kompozytorka z Meksyku Gabriela Ortiz oraz kompozytor ze Słowacji – Ivan Buffa. Wygłosili oni wykłady o swojej twórczości w Akademii Muzycznej w Krakowie oraz poprowadzili kursy mistrzowskie dla studentów kompozycji.
Podczas jubileuszowej edycji festiwalu zaprezentowana została twórczość kompozytorów z Polski, Słowacji, Ukrainy, Niemiec, Holandii, Francji, Grecji, Anglii, Meksyku, USA, Australii, Korei Płd. i Japonii. Odbyło się 37 prawykonań światowych oraz 15 pierwszych wykonań w Polsce.
Publiczność usłyszała kompozycje m.in. wokalno-instrumentalne (również z elektroniką) oraz utwory inspirowane tekstem. Ponadto odbyła się sesja naukowa zatytułowana "Muzyka i słowo”, a swoje referaty odczytali teoretycy Akademii Muzycznej w Krakowie oraz Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dużą atrakcją był również występ znakomitej koreańskiej śpiewaczki Youngji Oh wraz z zespołem Modern Ensemble z towarzyszeniem instrumentów klasycznych oraz tradycyjnych koreańskich. Wygłosiła ona również wykład o tradycyjnej wokalnej muzyce koreańskiej.
Podczas koncertu inaugurującego jubileuszowy Festiwal w Filharmonii Krakowskiej odbyło się światowe prawykonanie utworu Jarosława Płonki Stalker, który został zamówiony przez 30. MFKK w ramach programu "Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca.
18 i 21 kwietnia odbyły się prawykonania światowe dzieł zwycięzców konkursów kompozytorskich. Podczas "Koncertu prawykonań II” Quasars Ensemble ze Słowacji zaprezentował kompozycję zwycięzcy I Międzynarodowego Konkursu dla Młodych Kompozytorów im. Krzysztofa Pendereckiego: Quintet in Five Scenes greckiego kompozytora Orestisa Papaioannou. Natomiast Lorien Trio zaprezentowało Mit o Hermafrodycie Jakuba Królikowskiego - utwór, który zdobył I nagrodę w III Konkursie Młodych Kompozytorów im. Marka Stachowskiego.
8 października odbył się 4. koncert w ramach cyklu "Mistrzowie i ich uczniowie": "Zbigniew Bujarski – Krzysztof Penderecki" w związku z obchodami 85. urodzin kompozytorów. Kwartety smyczkowe obu Mistrzów zabrzmiły wraz z utworami ich uczniów — Michaela Gatonska (USA), Karola Nepelskiego oraz Hyewon Lee (Korea Płd.). Michael Gatonska oraz Hyewon Lee skomponowali na tę szczególną okazję utwory, które zadedykowali swym Mistrzom.
W ramach wydarzenia odbyło się również spotkanie z Krzysztofem Pendereckim, które poprowadziła Małgorzata Janicka-Słysz.
Kompozycje zostały wykonane przez znakomitych krakowskich wykonawców: Martynę Klupś-Radny (flet), Barbarę Borowicz (klarnet), Dominikę Peszko (fortepian), Kwartet smyczkowy DAFO w składzie: Justyna Duda (skrzypce I), Danuta Augustyn (skrzypce II), Aneta Dumanowska (altówka) i Anna Armatys-Borrelli (wiolonczela) oraz Patrycję Pieczarę (dyrygent).
10 grudnia w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie odbyło się otwarcie wystawy "Obecność muzyki Oliviera Messiaena w Polsce". Kuratorem wystawy, która czynna była od 11 grudnia 2018 do 25 stycznia 2019, był dr h.c. Jerzy Stankiewicz – wybitny polski znawca muzyki i życia Oliviera Messiaena. Podczas wernisażu wystawy odbyło się spotkanie kompozytorów, wykonawców, muzykologów, promotorów, malarzy, rodzin jenców z Görlitz oraz miłośników muzyki Messiaena z całej Polski.
W ramach wernisażu odbył się koncert organizowany przez ZKP Oddział w Krakowie pt. Olivier Messiaen i kompozytorzy krakowscy: Krzysztof Penderecki, Zbigniew Bujarski i Marek Stachowski – w 110. rocznicę urodzin Oliviera Messiaena. Podczas koncertu zabrzmiał m.in. po raz pierwszy w Polsce utwór O. Messiaena La Fauvette passerinette (Pokrzewka wędrowniczka) na fortepian (1961). Wykonawcą był prof. Andrzej Tatarski, który już od lat 60. propaguje muzykę francuskiego Mistrza.
Na 2. Międzynarodowy Konkurs dla Młodych Kompozytorów im. Krzysztofa Pendereckiego nadesłano 37 partytur (z krajów: Armenia, Austria, Chile, Chiny, Chiny/Niemcy, Czechy, Holandia, Hong Kong, Hong Kong/Kanada, Izrael, Kanada, Korea Południowa, Niemcy, Polska, Słowacja, USA, Wielka Brytania, Włochy, Włochy/Polska.
Jury obradowało w składzie: Marcel Chyrzyński (przewodniczący), Zbigniew Bargielski, Ivan Buffa (Słowacja), Justyna Duda-Krane (Kwartet Dafo) i Wojciech Widłak. Sekretarzem Konkursu była Aleksandra Patalas.
Nagrodę Główną zdobył Olgierd Juzala-Deprati z Polski. Wyróżnionymi kompozytorami zostali Otto Wanke z Austrii, Andrzej Ojczenasz z Polski oraz Xinyang Wang z Chin.
2019:
„Obraz jako źródło inspiracji muzycznej” – to temat 31. Międzynarodowego Festiwalu Kompozytorów Krakowskich, który odbył się w dniach 11–19 maja.
Przedstawione zostały m.in. kompozycje inspirowane japońskimi drzeworytami, europejskimi i amerykańskimi obrazami olejnymi, ale również obrazami filmowymi i zjawiskami optycznymi. Zaprezentowano twórczość kompozytorów z Polski, Niemiec, Włoch, Szwecji, Wielkiej Brytanii, USA, Meksyku, Korei Południowej i Japonii: 20 prawykonań światowych oraz 13 prawykonań polskich.
Wykonawcami byli doskonali muzycy. Bas-baryton Robert Koller ze Szwajcarii prawykonał Pieśni perskie Konstantego Regameya, a Simone Beneventi, włoski perkusista, zaprezentował po raz pierwszy utwór krakowskiego kompozytora Karola Nepelskiego. Usłyszeliśmy także wybitną flecistkę Jadwigę Kotnowską podczas polskiego prawykonania Run Hanny Kulenty. Ponadto wystąpiły znakomite zespoły i orkiestry: Kwartet Dafô, Trio Śląskie, orkiestra Sinfonietta Cracovia, Orkiestra Akademii Muzycznej w Krakowie oraz Orkiestra Filharmonii im. K. Szymanowskiego w Krakowie.
W ramach przedsięwzięcia odbyła się też sesja naukowa "Muzyka i obraz”, na której wygłosili referaty teoretycy z Akademii Muzycznej w Krakowie oraz Akademii Muzycznej w Łodzi.
Gośćmi specjalnymi festiwalu były Hanna Kulenty oraz kompozytorka z Włoch Ada Gentile, która referat o swojej twórczości wygłosiła w Akademii Muzycznej w Krakowie. W związku z 30. rocznicą nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską a Koreą Południową gośćmi festiwalu byli kompozytorzy średniego i młodego pokolenia z Korei: Chang-min Park, Jeo See i Lydia Deokin Ko.
26 października na posiedzeniu Zarządu Krakowskiego Oddziału ZKP, uchwalona została nowa nazwa krakowskiego festiwalu. Od 2020 nosi on nazwę: Krakowski Międzynarodowy Festiwal Kompozytorów.
21 listopada 2019 w Krakowie odbył się koncert "Marek Stachowski – Zbigniew Bujarski. Mistrzowie i ich uczniowie” w związku z obchodami 15. rocznicy śmierci prof. Marka Stachowskiego oraz rocznicy śmierci prof. Zbigniewa Bujarskiego.
Podczas koncertu zaprezentowano również kompozycje wychowanków obu Mistrzów — Wojciecha Widłaka i Marcela Chyrzyńskiego (z klasy prof. Stachowskiego) oraz Michaela Gatonska’ego i Mendiego Mengjiqiego (z klasy prof. Bujarskiego).
Gościem specjalnym wydarzenia był Mendi Mengjiqi — kompozytor albański, który wykłada kompozycję na Uniwersytecie Muzycznym w Prisztinie (Kosowo).
2020:
28 lutego w Krakowie odbyło się posiedzenie Jury 3. Międzynarodowego Konkursu dla Młodych Kompozytorów im. Krzysztofa Pendereckiego. Przedmiotem konkursu był utwór na flet i fortepian. Na konkurs nadesłano 19 partytur z 13 krajów.
Jury obradowało w składzie: Marcel Chyrzyński (przewodniczący), Zbigniew Bargielski, Ivan Buffa (Słowacja), Iwona Glinka (Polska/Grecja) i Wojciech Widłak. Sekretarzem Konkursu była Aleksandra Patalas.
Nagrodę Główną otrzymał Otto Wanke z Austrii. Wyróżnionymi kompozytorami zostali Orhan Veli Özbayrak z Turcji, Tetsuya Yamamoto z Japonii/Francji oraz Wojciech Chałupka z Polski.
32. Krakowski Międzynarodowy Festiwal Kompozytorów odbył się w dniach 17-25 października. Tematem wiodącym była inspiracja naturą. Podczas festiwalu odbyło się 6 koncertów, na których zostało zaprezentowanych 37 kompozycji, w tym 16 prawykonań światowych oraz 4 pierwsze wykonania w Polsce. Z przyczyny pandemii transmisje z koncertów można było oglądać na festiwalowym kanale YouTube.
Sinfonietta Cracovia pod batutą Jurka Dybała wykonała utwór Krzysztofa Pendereckiego Ciaccona in memoria del Giovanni Paolo II. Było to szczególne wydarzenie, upamiętniające zmarłego w tym roku naszego krakowskiego Mistrza i 100. rocznicę urodzin Papieża Polaka. Orkiestra dokonała również na tym koncercie prawykonań najnowszych utworów Wojciecha Widłaka oraz Kamila Kruka (partię piły koncertującej wykona sam kompozytor). Tradycją festiwalu jest coroczny koncert Studia Muzyki Elektroakustycznej Akademii Muzycznej w Krakowie. W tamtym roku na koncercie zatytułowanym "Koktajl elektroniczny” zaprezentowano najnowsze utwory studentów kompozycji — w większości były to prawykonania światowe.
Dopełnieniem festiwalu była sesja muzykologiczna "Muzyka i natura”, na której wygłosili referaty teoretycy z Akademii Muzycznej w Krakowie oraz Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
2021:
20 marca w formie zdalnej odbyło się posiedzenie Jury 4. Międzynarodowego Konkursu dla Młodych Kompozytorów im. Krzysztofa Pendereckiego. Przedmiotem konkursu był utwór na orkiestrę kameralną. Na konkurs nadesłano 37 partytur z 14 krajów.
Jury obradowało w składzie: Marcel Chyrzyński (przewodniczący), Zbigniew Bargielski, Ivan Buffa (Słowacja), Szymon Bywalec i Wojciech Widłak. Sekretarzem Konkursu była Aleksandra Patalas.
Nagrodę Główną otrzymał Jongsung Oh z Korei Płd. Wyróżnionymi kompozytorami zostali Franciszek Araszkiewicz z Polski, Michał Doman z Polski oraz Ashley John Long z Wielkiej Brytanii.
W dniach 10-18 kwietnia odbył sie 33. Krakowski Międzynarodowy Festiwal Kompozytorów. Motywem przewodnim festiwalu były starożytne cywilizacje. Podczas 7 koncertów zabrzmiały m.in. 23 prawykonania światowe oraz jedno prawykonanie polskie.
Zaprezentowano twórczość kompozytorów z Polski, Anglii, Chin, Grecji, Japonii, Niemiec, Ukrainy, Włoch i USA. Po raz pierwszy usłyszeliśmy utwór Ecotopia 4 na orkiestrę kameralną Michaela Gatonski i Koncert na flet i orkiestrę kameralną Ryszarda Osady, który powstał w ramach programu "Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca. Wystąpili znakomici muzycy i zespoły, w tym Orkiestra Muzyki Nowej pod dyrekcją Szymona Bywalca i AdAstra Piano Trio. Tradycyjnie odbył się koncert "Koktajl elektroniczny" — prezentacje Studia Muzyki Elektroakustycznej Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie.
Podczas festiwalu miały miejsce dwie sesje naukowe: "Antyczność w muzyce” oraz "Muzyka i natura” (przeniesiona z poprzedniego roku) z udziałem wybitnych teoretyków muzyki i muzykologów. Ze względów epidemiologicznych wszystkie wydarzenia odbyły się bez udziału publiczności; były transmitowane online na oficjalnym kanale na YouTube: Krakow International Festival of Composers.
4 grudnia w Auli Florianka w Krakowie odbył się Koncert z okazji 20-lecia istnienia zespołu Cracow Duo: Kalinowski&Szlezer. W programie znalazły się utwory skomponowane specjalnie z myślą o tym zespole: Z. Bujarskiego, M. Ptaszyńskiej, M. Zielińskiego, M. Dobrzyńskiego, A. Zawadzkiej-Gołosz, T.J. Opałki, M. Chyrzyńskiego oraz W. Widłaka.
2022:
W lutym 2022 Prezydent Francji Emmanuel Macron mianował naszego związkowego Kolegę Jerzego Stankiewicza (Wiceprezesa ZKP Oddziału w Krakowie) Kawalerem Orderu Narodowego Legii Honorowej (L’Ordre national de la Légion d’honneur – Chevalier). To niezwykłe prestiżowe wyróżnienie otrzymał On w wyrazie uznania dla wyjątkowego wkładu w propagowanie twórczości Oliviera Messiaena oraz powiązań, które utworzył między Francją i Polską w dziedzinie kultury i historii.
23 marca w formie zdalnej odbyło się posiedzenie Jury 5. Międzynarodowego Konkursu dla Młodych Kompozytorów im. Krzysztofa Pendereckiego. Przedmiotem konkursu był utwór na orkiestrę smyczkową. Na konkurs nadesłano 76 partytur z 28 krajów.
Jury obradowało w składzie: Marcel Chyrzyński (Przewodniczący), Zbigniew Bargielski, Ivan Buffa (Słowacja), Jerzy Dybał i Wojciech Widłak. Sekretarzem Konkursu była Aleksandra Patalas.
Nagrodę Główną otrzymał Krystian Neścior z Polski. Wyróżnionymi kompozytorami zostali Andrea Gerratana z Włoch, Maciej Kabza z Polski oraz Candra Bangun Setyawan z Republiki Indonezji.
34. Krakowski Międzynarodowy Festiwal Kompozytorów odbył się
w dniach 23-30 kwietnia 2022. Motywem przewodnim była "Tradycja w muzyce współczesnej”.
Podczas 8 koncertów zabrzmiało m.in. 21 prawykonań światowych oraz 4 prawykonania polskie. Taki temat miała również sesja naukowa, podczas której swoje referaty wygłosili: Jerzy Stankiewicz, Teresa Malecka, Agnieszka Draus oraz Maciej Jabłoński. Sesję poprowadziła Kinga Kiwała.
W związku z wojną w Ukrainie, koncert inauguracyjny poświęcony był w głównej mierze kompozytorom ukraińskim. Na tym samym koncercie zaprezentowano także utwór Ciaccona in memoria del Giovanni Paolo II Krzysztofa Pendereckiego oraz Palimpsest Krystiana Neściora, laureata 5. Międzynarodowego Konkursu dla Młodych Kompozytorów im. Krzysztofa Pendereckiego. Z kolei na koncercie Aschenbach Trio z Anglii, Anna Litvinenko (amerykanka z ukraińskimi korzeniami) wykonała m.in. utwór Wałentyna Sylwestrowa Moments of Silence and Stillness.
Szczególnym wydarzeniem festiwalowym był Koncert z okazji Prezydencji Francji w Radzie Unii Europejskiej oraz 30. rocznicy śmierci Oliviera Messiaena. Całość programu dopełnił wykład prof. Zbigniewa Bargielskiego pt. Refleksji kilka o mojej koncepcji formy muzycznej. Poprowadził on również kurs mistrzowski dla studentów kompozycji AMKP.
W dniach od 29 kwietnia do 2 maja w Toul w Lotaryngii odbył się francusko-polski Festiwal Oliviera Messiaena w 30. rocznicę śmierci kompozytora. Inicjatorem
i organizatorem był muzykolog J. Stankiewicz. Mer Miasta Toul Alde Harman dokonał dekoracji J. Stankiewicza Złotym Medalem za zasługi dla Miasta Toul. Ponadto J. Stankiewicz zaproszony został do Komitetu Honorowego Bachowskiego Festiwalu Organowego.
6 grudnia w Sali Koncertowej Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie odbył się koncert "Anna Zawadzka-Gołosz – Józef Rychlik. Mistrzowie i ich uczniowie". Muzyka Mistrzów zabrzmiała wraz ze specjalnie na tę okazję skomponowanymi utworami ich uczniów – Kamila Kruka, Moniki Szpyrki, Renāte Stivriņa oraz Michała Papary.
Kompozycje zostały wykonane przez krakowskich muzyków: Martyna Klupś-Radny (fl), Barbara Borowicz (cl), Wojciech Kamionka (cr), Wojciech Kaszuba (tr), Agnieszka Bugla (vn), Aleksander Frankiewicz (vla), Jakub Gucik (vc), Marek Szlezer (pf) i Maciej Koczur (dir).
2023:
15 lutego odbyło się posiedzenie Jury 6. Międzynarodowego Konkursu dla Młodych Kompozytorów im. Krzysztofa Pendereckiego. Przedmiotem konkursu był utwór na zespół kameralny.
Na konkurs nadesłano 34 partytury z 12 krajów. Jury obradowało w składzie: Marcel Chyrzyński (Przewodniczący), Zbigniew Bargielski, Ivan Buffa (Słowacja), Federico Gardella (Włochy) i Wojciech Widłak. Sekretarzem Konkursu była Aleksandra Patalas.
Nagrodę Główną otrzymał Junghoon Nam z Korei Południowej. Wyróżnionymi kompozytorami zostali Meng Sicong z Chin, Lixing Ding z Chin/Niemiec oraz Xiaowen Lei z Chin.
35. Krakowski Międzynarodowy Festiwal Kompozytorów odbył się w dniach 15-23 kwietnia. Tematem przewodnim była "Przestrzenność w muzyce".
Podczas 8 koncertów zaprezentowana została twórczość kompozytorów z Polski, Estonii, Francji, Japonii, Korei Płd., Litwy, Łotwy, Niemiec, Ukrainy i Włoch. Publiczność usłyszała m.in. 25 prawykonań światowych oraz 7 prawykonań polskich. Aspekt przestrzenności był też tematem sesji muzykologicznej, podczas której referaty wygłosili Magdalena Dziadek, Małgorzata Janicka-Słysz, Maciej Jabłoński oraz Marcin Strzelecki.
Gościem specjalnym festiwalu był uznany włoski kompozytor Federico Gardella, który wygłosił wykład o swojej twórczości oraz poprowadził kursy mistrzowskie ze studentami kompozycji Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie.
Dzięki nawiązanej współpracy z Baltic Contemporary Music Network publiczność festiwalowa miała okazję poznać także interesującą twórczość kompozytorów z kręgu krajów wschodniobałtyckich. Ich kompozycje zostały wykonane przez: Chordos String Quartet z Litwy, duety Anna-Liisa Eller (kannel) i Taavi Kerikmäe (klawikord, elektronika) z Estonii oraz Ieva Saliete (klawesyn) i Artūrs Noviks (akordeon) z Łotwy.
Udział w festiwalu wzięli również Quasars Ensemble (Słowacja), Roman Widaszek (klarnet), Kwartet Dâfo, zespół wokalny proModern, Anna Kwiatkowska (skrzypce, elektronika), Duo Fluda–Lato i inni. Zaprezentowana została również twórczość Studia Muzyki Elektroakustycznej AMKP w Krakowie na koncercie "Koktajl elektroniczny” z okazji jubileuszu 50-lecia istnienia.
21 września w Warszawie (podczas „Warszawskiej Jesieni”) odbyło się uroczyste wręczenie dorocznej Nagrody Związku Kompozytorów Polskich naszemu Koledze Jerzemu Stankiewiczowi – wybitnemu muzykologowi, prezesowi Oddziału Krakowskiego w latach 1994-2016, dyrektorowi Dni Muzyki Kompozytorów Krakowskich (obecnie Krakowski Międzynarodowy Festiwal Kompozytorów) w latach 1994-2013. Nagroda przyznana została za prace badawcze nad życiem i twórczością Oliviera Messiaena, za przywrócenie do życia twórczości Konstantego i Konstantego Kazimierza Regameyów oraz za wytrwałe działania na rzecz umacnianiu muzycznych relacji polsko-ukraińskich.
2024:
22 stycznia w Ambasadzie Francji odbyło się uroczyste wręczenie prestiżowego Orderu Legii Honorowej dr. h. c. Jerzemu Stankiewiczowi nadanego przez Prezydenta Republiki Francji Emmanuela Macrona za wyjątkowy wkład w kultywowanie pamięci o dziele Oliviera Messiaena oraz powiązań, jakie Jerzy Stankiewicz utworzył pomiędzy Francją i Polską na polu kulturalnym i historycznym. Uroczystej dekoracji dokonał Ambasador Republiki Francji w Polsce Etienne de Poncins.
Uroczystość uświetnił koncert Marii Sławek (skrzypce) i Piotra Sałajczyka (fortepian) z utworami Oliviera Messiaena.
7 lutego odbyło się posiedzenie Jury 7. Międzynarodowego Konkursu dla Młodych Kompozytorów im. Krzysztofa Pendereckiego.
Na konkurs nadesłano 15 partytur z 9 krajów: Austria (1), Chiny (1), Francja (1), Hong Kong/W. Brytania (1), Kosowo (1), Polska (6), Szwecja (1), Ukraina (1), USA (2), z czego 1 odrzucono z powodu niezgodności z regulaminem.
Jury obradowało w składzie: Marcel Chyrzyński (Przewodniczący), Zbigniew Bargielski, Ivan Buffa (Słowacja), Federico Gardella (Włochy), Gośka Isphording (Polska/Niemcy) i Wojciech Widłak. Sekretarzem Konkursu była Aleksandra Patalas.
Nagrodę Główną otrzymał Ylli Daklani z Republiki Kosowa. Wyróżnionymi kompozytorami zostali Filip Gołdanowski z Polski i Otto Wanke z Austrii.
36. Krakowski Międzynarodowy Festiwal Kompozytorów odbył się w dniach
20-28 kwietnia. Tematem przewodnim była "Matematyczność w muzyce". Taki temat miała również sesja muzykologiczna, podczas której referaty wygłosili kompozytorzy i teoretycy muzyki związani z Akademią Muzyczną im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie: Mateusz Bień, Maciej Jabłoński, Marcin Strzelecki i Natalia Szwab oraz Krzysztof Wołek z Uniwersytetu w Louisville (USA).
Gościem specjalnym festiwalu był Jerzy Kornowicz. Wygłosił on wykład o swojej twórczości pt. Muzyka akcji i muzyka stanu. Dwa sposoby oglądu świata oraz poprowadził kurs mistrzowski ze studentami kompozycji AMKP.
Podczas inauguracji festiwalu, która miała miejsce 20 kwietnia o godz. 18.00
w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, w części oficjalnej odbyła się uroczystość udekorowania Marcela Chyrzyńskiego Odznaką "Honoris Gratia” nadaną przez Prezydenta Miasta Krakowa w uznaniu zasług dla Krakowa i jego mieszkańców.
Szczególnym wydarzeniem festiwalowym były uroczystości jubileuszowe dra h.c. Jerzego Stankiewicza w 80. rocznicę urodzin i 50-lecia pracy twórczej — Wiceprezesa Zarządu Głównego ZKP (1995-1999), Prezesa Oddziału Krakowskiego ZKP (1994–2016) i Dyrektora krakowskiego festiwalu (1994–2013), odznaczonego Orderem Narodowym Legii Honorowej Republiki Francuskiej (2024). 24 kwietnia o godz. 16:00 otwarta została wystawa poświęcona Jubilatowi, o 16:30 odbyło się spotkanie, które poprowadziła red. Anna Woźniakowska, a o 19:00 miał miejsce koncert w wykonaniu Sonami Piano Duo (Justyna Piękoś i Piotr Kędzierski), na którym wykonane zostały m.in. utwory dedykowane Jubilatowi.
Z okazji 95. rocznicy urodzin oraz 5. rocznicy śmierci Bogusława Schaeffera odbył się pokaz filmowej notacji w reż. Pawła Bitki Zapendowskiego pt. Bogusław Schaeffer – kompozytor, pedagog, muzykolog, krytyk muzyczny, popularyzator muzyki i dramaturg. Po emisji filmu miała miejsce dyskusja z udziałem zaproszonych gości.
Dzięki współpracy z festiwalem Intersonanzen z Poczdamu (Niemcy) i przy współpracy Instytutu Polskiego w Berlinie odbył się koncert z polsko-niemieckim programem w wykonaniu Cracow Duo: Kalinowski&Szlezer. Koncert został powtórzony 3 czerwca na festiwalu w Niemczech.
Podczas 8 koncertów festiwalowych zaprezentowane zostały utwory kompozytorów z Polski, Australii, Danii, Francji, Japonii, Kosowa, Niemiec, Ukrainy, USA i Wielkiej Brytanii. Publiczność usłyszała m.in. 24 prawykonania światowe oraz 4 prawykonania polskie.
W dniach 9–13 września gościliśmy 30-osobową grupę akademików Narodowej Akademii Sztuki i Literatury z Metz w Lotaryngii (działającej od końca XVIII w.), pod kierunkiem prezesa prof. Raymonda Oliger. Współpracując w przygotowaniu ich wizyty przygotowaliśmy dwa spotkania. 10 września w Sali Konferencyjnej Hotelu Metropolo wystąpiła prof. Małgorzata Janicka-Słysz (Akademia Muzyczna im. K. Pendereckiego) z wykładem o twórczości Szymanowskiego i Pendereckiego oraz życiu muzycznym Krakowa, a 12 września w Pałacu Pusłowskich w Instytucie Muzykologii UJ gości z Lotaryngii przyjmowała dyrektor Instytutu Muzykologii UJ prof. dr hab. Magdalena Dziadek. W Sali Kameralnej pałacu dr h.c. Jerzy Stankiewicz przedstawił problemy i nowe odkrycia dotyczące genezy Kwartetu na koniec Czasu Messiaena w obozie w Görlitz. Moment musical wypełniło wystąpienie klarnecisty prof. Piotra Lato (Akademia Muzyczna im. K. Pendereckiego) z dwoma utworami O. Messiaena Otchłań ptaków i Melodia w stylu Mozarta na klarnet solo. Następnie odbyło się zwiedzanie Pałacu Pusłowskich i Biblioteki Instytutu Muzykologii UJ ze zbiorami I. J. Paderewskiego z Morges. Gości oprowadzali kierownik Biblioteki kustosz dyplomowany mgr Stanisław Hrabia i dr Michał Jaczyński. Bardzo udane spotkanie zwieńczył toast wzniesiony winem z winnicy Uniwersytetu Jagiellońskiego.
25 września o godz. 13.00 w Sali im. Karola Szymanowskiego UMFC przy ul. Okólnik 2 w Warszawie dr h.c. Jerzy Stankiewicz udekorowany został Złotym Medalem “Zasłużony dla Kultury Gloria Artis” za całokształt działalności na rzecz kultury polskiej. Na tej samej uroczystości prezes Marcel Chyrzyński otrzymał Doroczną Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich – za wybitną twórczość kompozytorską uznaną w środowiskach muzycznych w Europie, Azji i obu Amerykach; za dyrekcję artystyczną i organizacyjną Krakowskiego Międzynarodowego Festiwalu Kompozytorów oraz za wieloletnią działalność i koleżeńską postawę w Związku Kompozytorów Polskich. Laudację wygłosił Kol. Maciej Jabłoński. Podczas uroczystości zabrzmiały również dwa utwory Marcela Chyrzyńskiego w wykonaniu Juliusza Paprockiego (cl), Magdaleny Bojanowicz (vc) i Pawła Popko (pf): In C oraz Death in Venice.
Dr h.c. Jerzy Stankiewicz i prof. dr hab. Małgorzata Woźna-Stankiewicz w uznaniu za wieloletnią pracę nad twórczością Oliviera Messiaena i promocję muzyki i myśli Messiaena w Polsce i Europie Centralnej zostali w październiku 2024 zaproszeni na pobyt w Domu Oliviera Messiaena w Petichet w Alpach Delfinatu. W mitycznej siedzibie Mistrza, gdzie w okresach letnich, nad jeziorem Lac de Laffrey skomponował większość swoich największych dzieł. Po śmierci prof. Yvonne Loriod-Messiaen Fundacja Oliviera Messiaena przekazała ten dom władzom regionu Mathesine, które odtąd udostępniają siedzibę kompozytora jako dom pracy twórczej. W sezonie goszczą tam muzycy przygotowujący Messiaenowski repertuar oraz kompozytorzy i muzykolodzy związani swoją pracą z Olivierem Messiaenem.
https://www.maisonmessiaen.com/residence/jerzy-stankiewicz-musicologue
13 listopada o godz. 19:00 w Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie odbył się koncert "Marek Stachowski – Magdalena Długosz. Mistrzowie i ich uczniowie”. Był to już siódmy koncert z cyklu "Mistrzowie i ich uczniowie” – jego ideą jest prezentowanie dwóch wybitnych krakowskich kompozytorów-pedagogów oraz ich absolwentów, których utwory już otrzymały uznanie oraz prezentowane są na estradach europejskich i światowych.
W tym roku Mistrzami byli Marek Stachowski (w 20. rocznicę śmierci) oraz Magdalena Długosz (w 70. rocznicę urodzin). Wychowankowie skomponowali swoje utwory specjalnie na tą okazję i zadedykowali je swoim Mistrzom. Byliśmy więc świadkami prawykonania światowego utworów Akwarele Mateusza Bienia, Seuil Macieja Jabłońskiego, Sinfonia. Omaggio a Giacinto Scelsi Piotra Roemera oraz Dźwięki późne Zofii Dowgiałło.
Wykonawcami byli: Barbara Borowicz (cl), Krzysztof Guńka (sax), Bartosz Sałdan (perc.), Dominika Peszko (pf) oraz Maciej Jabłoński, Magdalena Długosz i Piotr Roemer (realizacja elektroniki).
2025:
24 marca odbyło się posiedzenie jury 8. Międzynarodowego Konkursu dla Młodych Kompozytorów im. Krzysztofa Pendereckiego. Na konkurs nadesłano partytury z Macedonii Północnej, Meksyku, Polski, Włoch i USA, z czego jedną odrzucono z powodu niezgodności z regulaminem.
Jury obradowało w składzie: Marcel Chyrzyński (Przewodniczący), Zbigniew Bargielski, Ivan Buffa (Słowacja), Federico Gardella (Włochy), Jeajoon Ryu (Korea Pd.) i Wojciech Widłak. Sekretarzem Konkursu była Aleksandra Patalas.
Zdobywcą Nagrody Głównej został Andrea Mastropasqua z Włoch. Jury postanowiło również przyznać wyróżnienie honorowe kompozytorowi z Polski – Szymonowi Golcowi.
37. Krakowski Międzynarodowy Festiwal Kompozytorów odbył się w dniach 10-18 maja 2025. Motywem przewodnim była "Muzyka w muzyce". Festiwalowa sesja muzykologiczna była poświęcona właśnie temu zagadnieniu. Swoje referaty wygłosili teoretycy muzyki związani z Akademią Muzyczną im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie: Teresa Malecka, Małgorzata Janicka-Słysz, Natalia Szwab i Marcin Strzelecki.
Gościem specjalnym festiwalu był Aleksander Nowak. Na Akademii Muzycznej im. K. Pendereckiego w Krakowie odbył się jego wykład pt. Kilka słów na temat oraz warszataty kompozytorskie ze studentami kompozycji.
Szczególnym wydarzeniem festiwalowym była uroczystość dekoracji prof. Wołodymyra Hrabowskiego, muzykologa z Drohobycza (Ukraina), Odznaką Honorową "Zasłużony dla Kultury Polskiej”, nadaną mu przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w uznaniu zasług dla kultury polskiej oraz propagowanie w Ukrainie Krakowskiego Międzynarodowego Festiwalu Kompozytorów. Laudację wygłosił wiceprezes ZKP Oddziału w Krakowie dr h.c. Jerzy Stankiewicz.
Podczas 9 koncertów festiwalowych zaprezentowano muzykę kompozytorów z Polski, Słowacji, Austrii, Argentyny, Meksyku, Portugalii, Ukrainy, Włoch oraz Chin, Korei Pd. i Japonii. Odbyły się 34 prawykonania światowe oraz 1 prawykonanie polskie.
Patronat medialny nad wszystkimi festiwalami sprawowało Polskie Centrum Informacji Muzycznej POLMIC.
Szczegółowy program festiwali – na stronie: festiwal.zkp.krakow.pl
Marcel Chyrzyński
Prezes Zarządu Oddziału Krakowskiego ZKP
